Việt Nam là một quốc gia đa dân tộc với 54 dân tộc cùng sinh sống, cùng đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ quê hương. Mỗi dân tộc trong cộng đồng dân tộc Việt Nam có bản sắc văn hóa, phong tục tập quán, lối sống riêng, đặc sắc và phong phú. Trong đó, dân tộc Hmông có dân số đứng thứ sáu, được coi là một cộng đồng “đặc biệt” với lịch sử hình thành và phát triển có nhiều nét đặc thù, với nền văn hóa khá phong phú, đạt được nhiều thành tựu. Từ khi thực hiện công cuộc đổi mới đất nước đến nay, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chính sách quan tâm, hỗ trợ, tạo điều kiện để đồng bào dân tộc thiểu số nói chung, dân tộc Hmỏng nói riêng vươn lên ổn định cuộc sống, nâng cao điều kiện kinh tế, xây dựng đời sống văn hóa của mình, đóng góp vào sự nghiệp đổi mới đất nước. Mặc dù vậy, do điều kiện tự nhiên ở vùng núi nhiều khó khăn, do trình độ văn hóa, tiếp cận khoa học kỹ thuật của đồng bào dân tộc thiểu số nhìn chung còn thấp, bên cạnh đó sự quan tâm của Đảng và Nhà nước chưa thể tác động tới tất cả các bộ phận dân cư, ở các vùng, miền một cách triệt để cho nên đời sống của đồng bảo dân tộc thiểu số nói chung, dân tộc Hmông nói riêng còn nhiều khó khăn. Chính vì vậy, trong suốt những năm qua, tập quán du canh du cư của nhiều dân tộc thiểu số, trong đó có dân tộc Hmông vẫn tiếp tục diễn ra với nhiều diễn biến phức tạp, tác động nhiều chiều, đòi hỏi có sự quan tâm nghiên cứu, sự phối hợp quản lý tốt hơn để đồng bảo an tâm định canh định cư, ổn định cuộc sống. giữ vững an ninh quốc gia và bảo vệ biển giới lãnh thổ Việc nghiên cứu, tìm hiệu quả trình di cư tự do của người Hmông, những nguyên nhân dẫn đến việc di cư tự do. những tác động, ảnh hưởng của quá trình di cư tự do đến kinh tế - xã hội của các địa phương.... có ý nghĩa quan trọng từ đó để xuất những chính sách phù hợp, hiệu quả nhằm hạn chế di cư tự do, ổn định đời sống cho đồng bào dân tộc thiểu số.
Cuốn sách Di cư của người Hmông từ đổi mới đến nay của TS. Đậu Tuấn Nam phân tích cụ thể về nguyên nhân tác động của tỉnh trạng di cư tự do của người Hmông đến mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội, văn hóa, đặc biệt là an ninh quốc gia và môi trường sinh thái. Từ những phân tích đó, tác giả để xuất một số giải pháp nhằm hạn chế hoạt động di cư tự do của người Hmông, ổn định đời sống của tộc người trong bối cảnh mới.
Nghiên cứu vấn đề di cư tự do của người Hmông là một vấn đề rất khó, nguồn tư liệu hạn chế, tài liệu lưu trữ hầu như không có, phương pháp chủ yếu là khảo sát thực tế, trong khi địa bàn cư trú, điểm di cư đến lại rất rộng lớn. Do vậy, cuốn sách khó tránh khỏi những hạn chế, thiểu sót. Trong cuốn sách này tác gia chu yếu tập trung trình bày về người Hmông ở miền Tây Thanh Hóa và Nghệ An, chưa trình bày được đầy đủ kết quả điều tra về người Hmông trong toàn quốc. Bên cạnh đó, còn nhiều vấn đề có liên quan đến việc di cư của người Hmông từ đổi mới đến nay cần được trao đổi, nghiên cứu thêm.
Do đó, một số đánh giá, phân tích trình bày trong sách được coi là quan điểm riêng của tác giả, nêu ra để bạn đọc nghiên cứu, tham khảo. Rất mong được bạn đọc lượng thứ và đóng góp ý kiến để lần xuất bản sau nội dung sách hoàn thiện hơn. Xin giới thiệu cuốn sách cùng bạn đọc.
Tháng 5 năm 2013
NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA - SỰ THẬT
