Giáo trình "Lý thuyết xác suất và thống kê toán” được biên soạn trên cơ sở các bài giảng của tác giả trình bày nhiều năm (có tham khảo các tài liệu trong và ngoài nước [1-6]) và theo chương trình toán giai đoạn 2 dành cho sinh viên ngành học Vật lý, Khoa học Vật liệu, Khoa học và Công nghệ hạt nhân, Vô tuyến-Điện tử của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội (nay là Trường Đại học Khoa học Tự nhiên thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội). Giáo trình cũng rất bổ ích và có thể dùng làm tài liệu tham khảo, giảng dạy cho sinh viên các trường Đại học Sư phạm, Đại học Kỹ thuật, Đại học Kinh tế Quốc dân và các trường khác trong nước có học môn “Lý thuyết xác suất và thống kê toán”. Khi viết chúng tôi đã cố gắng đạt tới mục đích đề ra là cơ bản, hiện đại và Việt Nam.
Giáo trình trình bày những khái niệm cơ bản của lý thuyết xác suất (chương 1); một số công thức tính xác suất quan trọng trong lý thuyết xác suất (chương 2); những khái niệm về đại lượng ngẫu nhiên và các tính chất, tham số đặc trưng của chúng (chương 3); những khái niệm về thống kê toán như mẫu thống kê và ước lượng tham số (chương 4); kiểm nghiệm các giả thiết thống kê (chương 5). Ngoài phần bài giảng, giáo trình có đưa ra phần phụ lục (bổ túc toán và các bảng tra cứu thường dùng); một lượng lớn bài tập có kèm theo lời giải và chỉ dẫn rõ ràng, cụ thể. Những bài tập này nhằm giúp cho học viên dễ nắm bắt và hiểu sâu sắc hơn nội dung bài giảng và đặc biệt có tác dụng rèn luyện kỹ năng vận dụng lý thuyết xác suất và thống kê toán trong các ngành Khoa học Vật lý, Khoa học Vật liệu, Khoa học và Công nghệ hạt nhân, Vô tuyến-Điện tử, ... cũng như trong các vấn đề thực tế của kinh tế - xã hội đặt ra.
Giáo trình là một trong các giáo trình thuộc “Bộ giáo trình toán cho Vật lý” do các GS, PGS, TSKH, TS, cán bộ giảng dạy lâu năm của Bộ môn Vật lý lý thuyết, Khoa Vật lý, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội (nay là Trường Đại học Khoa học Tự nhiên thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội) đảm nhận giảng dạy và biên soạn.
Viết giáo trình “Lý thuyết xác suất và Thống kê toán” là một việc rất khó khăn, vì vậy mặc dù đã hết sức cố gắng, nhưng giáo trình chắc không tránh khỏi một số thiếu sót. Chúng tôi hy vọng nhận được nhiều ý kiến nhận xét, đóng góp của bạn đọc để giáo trình ngày càng hoàn thiện hơn.
Chúng tôi xin cảm ơn các bạn đồng nghiệp thuộc bộ môn Vật lý lý thuyết, khoa Vật lý, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội, các GS.TS Nguyễn Văn Thỏa, GS.TSKH Nguyễn Xuân Hãn, PGS.TSKH Nguyễn Văn Hùng, PGS.TS Lê Văn Trực, PGS Phạm Công Dũng, PGS.TS Phạm Tế Thế đã đóng góp nhiều ý kiến quý báu trong quá trình biên soạn giáo trình này.
Tác giả
GS.TS Nguyễn Quang Báu