Theo lời phát biểu của viện sĩ P. I. Vanđen: “Nếu không hiểu được quả khứ, chúng ta sẽ không hiểu được hiện tại, và chỉ khi hiểu tưởng tận quả khứ và hiện tại, chúng ta mới có thể dự đoán được tương lai”.
Dõi theo con đường dài nhiều thiên niên kỉ mà hóa học đã đi qua từ thời cổ đại xa xưa vượt qua bao nhiêu khó khăn đến giữa thế kỷ XX phát triển như vũ bão, muôn hình muôn vẻ đến nay hóa học trở thành một khoa học độc lập đạt đến trình độ hiện đại như ngày nay. Qua đây thấy được tác dụng to lớn và vô cùng ý nghĩa của việc nghiên cứu Lịch sử hóa học, thấy được ứng dụng của hóa học góp phần xây dựng cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn, biết sử dụng hóa học để tạo dựng cuộc sống hạnh phúc cho mọi người và ngăn cản những lạm dụng hóa học như vũ khí giết người hàng loạt.
Lịch sử hóa học (LSHH) là một chuyên ngành của Hóa học, nghiên cứu và trình bày quá trình tích lũy các kiến thức hóa học trong lịch sử phát triển của loài người - chính là sự tiến hóa các tư tưởng hóa học, những thành công lớn trong lĩnh vực hóa học. Khi nghiên cứu về LSHH, sinh viên sẽ nhận thấy kiến thức hóa học của họ được bổ sung và hệ thống hóa sâu sắc về cả bề rộng và chiều sâu, lý thú hơn, rút được nhiều kinh nghiệm về thành công và thất bại cho cách suy nghĩ, cách làm việc của mình trong học : tập, trong nghiên cứu khoa học... Nội dung kiến thức của LSHH còn nếu gương những nhà hóa học tên tuổi, những gương lao động nghiêm túc bậc thầy trong nghiên cứu hóa học, giúp sinh viên có được những hiểu biết rộng rãi để đánh giá đúng về nhiều vấn đề, nhiều nhân vật, nhận thức được rằng hóa học nói riêng, khoa học nói chung có thể hình thành và phát triển được phải có sự kế thừa liên tục trong nghiên cứu khoa học tử thế hệ này đến thế hệ khác.
Kiến thức LSHH không những giúp người giáo viên làm bài giảng sinh động hơn mà còn phản ánh đúng sự phát triển của khoa học tạo lòng tin cho học sinh, giúp học sinh thấy được con đường tìm ra các chất, nghiên cứu các học thuyết, định luật dẫn tới khoa học thật là khó khăn và gian khổ, biết bao nhiêu thất bại cũng như sai lầm lẫn lộn đã xảy ra nhưng nhờ lao động cần cù, tính kiên trì nhẫn nại, lòng đam mê khoa học mà hàng chục thể kỷ qua các nhà hóa học đã tìm thấy chân li khoa học.
Cuốn sách nhỏ này sẽ trang bị cho sinh viên, bạn đọc nguồn tư liệu LSHH để dạy học hóa học hiệu quả hơn.
Nội dung cuốn sách gồm 4 chương, chia làm 3 phần
- Phần thứ nhất - chương 1 - giới thiệu về vai trò của kiến thức LSHH trong thực tiễn đời sống và trong dạy học.
- Phần thứ hai - chương 2 và chương 3 - trình bày những đặc điểm chính trong các giai đoạn phát triển của khoa học hóa học trong quá trình hình thành và phát triển của xã hội, gồm: Sự hình thành và phát triển các học thuyết hóa học, các thành tựu tiêu biểu của từng thời kì, những nhà bác học tiêu biểu, những thành tựu khoa học chính của hoá học trong từng giai đoạn.
- Phần thứ ba - chương 4 - trình bày những nội dung cơ bản của các tư liệu lịch sử hoá học có thể sử dụng trong dạy học, từ đó giúp sinh viên phương pháp xây dựng và sử dụng sổ tay tư liệu Lịch sử hóa học, lập kế hoạch bài học cho một số bài học hóa học có sử dụng tư liệu lịch sử hoá học.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình biên soạn nhưng không tránh khỏi những thiếu sót, các tác giả rất mong nhận được ý kiến đóng góp của đồng nghiệp và bạn đọc để cuốn sách được hoàn thiện hơn.
CÁC TÁC GIẢ