Giáo trình quản lý chất lượng môi trường

Con người với bản chất thống trị của mình luôn vươn lên làm chủ thiên nhiên, bắt thiên nhiên phục vụ mình. Với dân số tăng lên không ngừng con người đã khai thác triệt để thiên nhiên để có nguồn thức ăn, nguồn năng lượng phục vụ cho sự tồn tại và phát triển của mình và đồng thời trả lại những chất dư thừa trong quá trình chế biến, sản xuất các sản phẩm cho thiên nhiên một cách vô trách nhiệm. Chính điều này đã làm hủy hoại thiên nhiên và làm cho tài nguyên bị cạn kiệt, môi trường bị suy thoái và khi đó môi trường tác động ngược lại, sự sống của con người bị đe dọa, sức khỏe bị ảnh hưởng, khí hậu toàn cầu thay đổi, cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên.

Muốn thiên nhiên không tác động xấu đối với con người hiện tại và các thế hệ trong tương lai, con người phải có trách nhiệm bảo vệ môi trường. Một trong các giải pháp hữu hiệu nhất là xây dựng các biện pháp quản lý toàn bộ các hoạt động sống và lao động sản xuất của con người nhằm điều tiết các hoạt động này theo hướng giảm thiểu các tác động đối với thiên nhiên. Cách tiếp cận này được gọi là quản lý môi trường. Đây là một công việc phức tạp liên quan tới nhiều mục tiêu, nhiều đối tượng, yêu cầu áp dụng nhiều thành tựu khoa học kỹ thuật, văn hóa xã hội, pháp luật, giáo dục... theo nguyên tắc ngăn ngừa không cho môi trường bị suy thoái, chứ không chờ khi môi trường suy thoái mới có hành động khắc phục, do đó môi trường được bảo vệ với chi phí thấp và nằm trong khả năng của con người.

Cuốn "Quản lý chất lượng môi trường" do Khoa Môi trường - Trường Đại học Bách khoa thành phố Hồ Chí Minh biên soạn nhằm đáp ứng tài liệu giảng dạy và học tập cho sinh viên và tài liệu tham khảo cho các cán bộ quản lý. Nội dung cuốn sách gồm 9 chương:

Chương 1, 2: Giới thiệu các khái niệm về quản lý môi trường và quản lý chất lượng môi trường, các công cụ quản lý môi trường hướng đến phát triển bền vững.

Chương 3 - 8: Giới thiệu các nội dung chính của công tác quản lý chất lượng môi trường bao gồm:

- Chỉ số chất lượng môi trường, được sử dụng để đánh giá chất lượng môi trường một cách toàn diện, tổng quát, nhanh chóng và dễ hiểu nhất

- Các phương pháp thiết lập tiêu chuẩn chất lượng môi trường và một số tiêu chuẩn môi trường chính đang áp dụng tại Việt Nam

- Các phương pháp xác định lựa chọn ưu tiên trong quản lý chất lượng môi trường

- Đánh giá tác động môi trường - một công cụ quản lý chất lượng môi trường hiệu quả đang được áp dụng trên thế giới và tại Việt Nam

- Nội dung công tác quan trắc môi trường, chi tiết cho từng thành phần môi trường cụ thể: không khí, nước mặt, nước ngầm, thủy sinh, đất,...

- Hệ thống quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường tại Việt Nam và một số nước khác

Chương 9: Giới thiệu một số phương hướng và chương trình hành động chiến lược trên thế giới và tại Việt Nam

Mặc dù đã cố gắng trong việc diễn đạt kiến thức về quản lý chất lượng môi trường để sinh viên dễ tiếp thu, tuy nhiên không thể tránh khỏi những khiếm khuyết. Vì vậy, rất mong nhận được sự góp ý của toàn thể bạn đọc, các đồng nghiệp để chúng tôi có cơ hội hoàn thiện hơn.

Tập thể tác giả cũng xin chân thành cảm ơn các góp ý chỉnh sửa quý báu của các chuyên gia và đồng nghiệp trong quá trình biên soạn cuốn sách này.

Tập thể tác giả