Chính sách tôn giáo thời Tự Đức(1848 -1883)

Tôn giáo, tín ngưỡng là một thành tố quan trọng trong đời sống tinh thần của con người. Tôn giáo xuất hiện và tồn tại lâu dài trong lịch sử loài người, vai trò to lớn của nó là không thể phủ nhận. Tôn giáo hướng con người đạt tới cãi Chân - Thiện - Mỹ, đúng như lời cố GS. Trần Quốc Vượng đã từng lý giải: “Ở mỗi tôn giáo lớn đều có hạt nhân triết học, đều có chủ nghĩa nhân đạo là thành tựu văn hóa lớn nhất của loài người. Cái từ bị của Phật, cái bác ái của Chúa Kitô, cái nhân nghĩa của Khổng Nho là những hạt ngọc văn hóa đó". Bên cạnh đó, tôn giáo không chỉ là nơi lưu giữ các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể mà còn làm cho văn hóa dân tộc được bảo tồn và phát huy. Thông qua các sinh hoạt tôn giáo mà văn hóa dân tộc được tố đượm hơn. Các cơ sở thờ tự của tôn giáo thường là nơi diễn ra nhiều nghi lễ của tín đồ tôn giáo, góp phần làm cho văn hóa dân tộc có sức sống trường tồn.

Nước ta là một nước đa dân tộc, đa tôn giáo, điều đó góp phần không nhỏ tạo nên tính đa dạng trong sinh hoạt tâm linh của người Việt. Trải qua chiều dài lịch sử mấy nghìn năm của dân tộc, các tín đồ tôn giáo luôn cố kết với nhau, “đồng hành cùng dân tộc”, tạo nên sức mạnh to lớn chiến thắng mọi kẻ thù xâm lược. Trong công cuộc đổi mới đất nước hiện nay, Đảng và Nhà nước ta đã kế thừa truyền thống tốt đẹp đó, củng cố chặt chẽ mối quan hệ giữa dân tộc và tôn giáo, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh. Tuy vậy, trên bước đường phát triển xã hội, những kinh nghiệm từ lịch sử là vô cùng quý giá để học tập, tham khảo và rút kinh nghiệm. trong đó chính sách tôn giáo dưới triều Nguyễn, đặc biệt dưới triều Tự Đức có vị trí quan trọng.

Để giúp bạn đọc có hiểu biết sâu sắc và toàn diện hơn về vấn đề này, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật xuất bản cuốn sách Chính sách tôn giáo thời Tự Đức (1848-1883) của TS. Nguyễn Ngọc Quỳnh.

Nội dung cuốn sách đã phác họa nên bức tranh toàn cảnh về một giai đoạn lịch sử đầy biến động của dân tộc ta trong thời kỳ phong kiến - triều vua Tự Đức (1848-1883). Vua Tự Đức và triều đình đã phải đối diện với những khó khăn về đối nội và đối ngoại như: sự đe dọa xâm lược của chủ nghĩa tư bản phương Tây, sự “ly tâm” trong hàng ngũ các quan lại triều đình. Với những chính sách đối với các tôn giáo lớn thời kỳ này như Phật giáo, Đạo giáo. Nho giáo và đặc biệt là Công giáo, vua Tự Đức muốn gửi gắm vào đó khát vọng bảo vệ bản sắc dân tộc và giữ gìn non sông bờ cõi trước âm mưu xâm lược của kẻ thù. Song, sự kiệt quệ về kinh tế, khối đại đoàn kết dân tộc bị chia rẽ giữa dân lương và dân giáo, sự không thống nhất giữa chủ trương chủ chiến và chủ hòa trong triều đình Nguyễn thời kỳ này..., tất cả đã dẫn đến kết cục đen tối: nước ta từ một nước phong kiến độc lập trở thành một nước thuộc địa nửa phong kiến. Cũng từ đây, dân tộc ta bước vào quá trình đấu tranh không mệt mỏi để giành độc lập dân tộc suốt nhiều thập kỷ sau đó. Do đó, chính sách tôn giáo dưới thời vua Tự Đức (1848-1883) là bài học kinh nghiệm quý cần nghiên cứu một cách có hệ thống

Cuốn sách là tài liệu tham khảo hữu ích cho những nhà hoạch định chính sách về tôn giáo, những nhà nghiên cứu và đông đảo bạn đọc quan tâm về vấn đề này.

Trân trọng giới thiệu cuốn sách cùng bạn đọc.

Tháng 7 năm 2012

NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA - SỰ THẬT