Nhân tài với tương lai đất nước

Đại học sĩ Thân Nhân Trung đời Lê từng có câu "Hiền tài là nguyên khí quốc gia, nguyên khí thịnh thì đất nước mạnh và càng lớn lao, nguyên khí suy thì thế nước yếu mà càng xuống thấp”. Câu nói đó vẫn còn nguyên giá trị cho đến hôm nay và mãi mãi về sau. Tìm hiểu về nhân tài để thấy được vai trò quan trọng của nhân tài, chính sách thu hút, đãi ngộ nhân tài của Việt Nam và một số nước trên thế giới, tác giả Nguyễn Đắc Hưng đã biên soạn cuốn sách Nhân tài với tương lai đất nước.

"Nhân tài" trước hết được nhìn nhận, trình bày dưới góc độ lý luận. Để đi đến khái niệm "nhân tài", tác giả đưa ra những định nghĩa về tiềm năng, khả năng, năng lực, năng khiếu, tài năng, trí tuệ, sáng tạo. Có rất nhiều quan niệm về nhân tài nhưng tựu trung lại "nhân tài là những người có tài năng vượt trội trong lĩnh vực hoạt động nào đó, là người vừa có đức vừa có tài". Điều quan trọng để phân biệt giữa nhân tài và người bình thường là khả năng sáng tạo và mức độ đóng góp cho xã hội. Nhân tài mang trong mình năng lực trí tuệ và những kỹ năng trong cuộc sống hơn hẳn người bình thường cùng với phẩm chất đạo đức trong sáng, tinh thần trách nhiệm vì cộng đồng, xã hội.

Từ thời phong kiến, các vị thánh đế, mình vương đã coi trọng việc tìm kiếm, thu hút và trọng dụng những bậc "tôi hiển" có khả năng phò vua, giúp dân, giúp nước. Mỗi triều đại đều có những chính sách "chiêu hiền, đãi sĩ" với những kinh nghiệm quý báu để phát hiện và tuyển chọn nhân tài. Con người và cuộc đời của các bậc hiền tài trong lịch sử dân tộc Việt Nam như Nguyễn Trãi, La Sơn Phu Tử, Nguyễn Công Trứ, Ngô Thời Nhậm, Phan Huy Ích, Lê Quý Đôn... là những tấm gương sáng cho muôn đời hậu thế noi theo.

Bên cạnh những bài học về thu hút và trọng dụng nhân tài của Việt Nam, tác giả đi vào trình bày những kinh nghiệm phát triển nhân tài ở một số nước trên thế giới. Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc là những cường quốc mạnh, họ đều coi chính sách nhân tài là ưu tiên hàng đầu trong chiến lược phát triển quốc gia. Mỗi nước đều có những định hướng cụ thể trong từng bước phát hiện và tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và đãi ngộ nhân tài. Nhờ vậy, họ không chỉ phát huy được nguồn nhân tài trong nước mà còn thu hút được nhân tài từ các nơi khác đến học tập và lao động. Đó là những kinh nghiệm quý báu đối với các nước đang phát triển và kém phát triển trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.

Ở Việt Nam thời kỳ hiện đại, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến sự nghiệp phát triển nhân tài và công tác giáo dục - đào tạo. Xuất phát từ những quan điểm, tư tưởng cụ thể và bằng những việc làm thiết thực, Người đã quy tụ xung quanh mình rất nhiều nhân tài, có đóng góp lớn vào sự nghiệp giải phóng dân tộc. Trên cơ sở kế thừa những tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta cũng đặc biệt nhấn mạnh đến công tác phát triển nhân tài, đào tạo đội ngũ cán bộ, trí thức trong giai đoạn mới. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, nhân tài càng có vai trò quan trọng trong việc đưa đất nước vươn lên đón nhận thời cơ, vượt qua thách thức, hội nhập sâu rộng vào thế giới.

Những mục tiêu, nội dung và hình thức đào tạo tài năng của đất nước được xác định với những chính sách và phương pháp cụ thể, đặc biệt là đối với những học sinh năng khiếu, những cử nhân tài năng.

Quy trình phát triển nhân tài từ khâu phát hiện và tuyển chọn, đào tạo và bồi dưỡng đến sử dụng và đãi ngộ được các cấp, các ngành, cơ quan, đơn vị áp dụng một cách linh hoạt. Nhân tài trong các lĩnh vực khác nhau: trong công tác quản lý xã hội, trong công tác tham mưu, trong doanh nghiệp... có những phẩm chất tài năng đặc trưng, riêng biệt. Bên cạnh việc quan tâm phát hiện, đào tạo nhân tài trong nước, Nhà nước ta cũng có nhiều chính sách thu hút trí thức ở nước ngoài cùng góp phần xây dựng, phát triển đất nước, vì mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".

Cuốn sách với khối lượng kiến thức đa dạng là một tư liệu quý nghiên cứu về nhân tài. Những kinh nghiệm của cha ông ta hay của bạn bè quốc tế về chính sách đối với nhân tài đều là những bài học ý nghĩa cho Việt Nam để phát huy ngày càng tốt hơn vai trò của đội ngũ nhân tài đối với tương lai, vận mệnh đất nước, để nhân tài thực sự là hạt nhân của công cuộc xây dựng đất nước không chỉ hôm nay mà mãi mãi về sau.

Xin trân trọng giới thiệu cuốn sách với bạn đọc.

Tháng 4 năm 2013

NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA - SỰ THẬT