Phân công, phối hợp giữa các cơ quan trong thực hiện quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp ở Việt Nam

Ở nước ta, bộ máy nhà nước được tổ chức theo nguyên tắc quyền lực nhà nước thống nhất nhưng có sự phân công và phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Quốc hội được xác định là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, đại diện cho toàn thể nhân dân; các cơ quan nhà nước khác đều do Quốc hội thành lập và chịu trách nhiệm trước Quốc hội. Các cơ quan nhà nước hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ, dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Thực tế trong nhiều năm qua, việc thực hiện nguyên tắc phân công quyền lực nhà nước trong tổ chức bộ máy Nhà nước Việt Nam chưa thể hiện được bản chất chính trị của việc phân công thực hiện quyền lực nhà nước. Việc phân công quyền lực giữa các cơ quan nhà nước vẫn còn những bất cập, thiếu chuyên nghiệp, dẫn đến sự chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp trong việc thực thi quyền lực. Trên thực tế, hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội chưa tương xứng với vị thế cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất. Tính độc lập trong hoạt động của các cơ quan tư pháp chưa được bảo đảm, dẫn đến vai trò của quyền tư pháp trong bộ máy nhà nước còn mờ nhạt. Thực trạng này không chỉ làm suy yếu chức năng của các nhánh quyền lực trong việc thực thi các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp, mà còn trở thành lực cản rất lớn đối quá trình thực thị dân chủ xã hội chủ nghĩa.

Với mong muốn góp phần hoàn thiện tổ chức bộ máy Nhà nước Việt Nam, đặc biệt là đưa ra những luận giải và kiến nghị phục vụ cho việc sửa đổi Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi, bổ sung năm 2001), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật xuất bản cuốn sách Phân công, phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp ở Việt Nam (Sách chuyên khảo - tham khảo).

Cuốn sách bao gồm 3 chương:

Chương I: Cơ sở lý luận về sự phân công, phối hợp giữa các cơ quan trong thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp

Chương II: Thực trạng sự phân công, phối hợp giữa các cơ quan trong thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp ở nước ta

Chương III: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện sự phân công, phối hợp giữa các cơ quan trong thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp

Nội dung cuốn sách tập trung nghiên cứu việc phân công quyền lực nhà nước về lập pháp, hành pháp và tư pháp trong mối quan hệ tổ chức bộ máy nhà nước chứ không nghiên cứu việc phân công quyền lực nhà nước giữa nhân dân với Nhà nước, giữa Đảng với Nhà nước, giữa quyền lực nhà nước ở trung ương với ở địa phương. Bên cạnh việc nghiên cứu sự phân công quyền lực nhà nước với trọng tâm là ba cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp, thiết chế Chủ tịch nước và viện kiểm sát cũng được nghiên cứu để làm rõ vai trò và chức năng của các chủ thể này trong việc thực hiện các quyền nói trên.

Nội dung cuốn sách thể hiện quá trình nghiên cứu công phu, là sự đóng góp của tác giả trong quá trình nhận thức và xây dựng quan hệ phân công, phối hợp giữa các cơ quan trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp ở nước ta. Tuy nhiên đây là vấn đề đang tiếp tục được nghiên cứu, còn có những ý kiến khác nhau, chủ để cuốn sách hàm chứa nội dung phức tạp. Có những nhận xét, luận điểm có giá trị tham khảo tốt, nhưng cũng có những ý kiến, kiến nghị của tác giả cần tiếp tục được nghiên cứu, thảo luận, để rộng đường nghiên cứu chúng tôi vẫn cho xuất bản. Đây cũng là hiện tượng bình thường trong nghiên cứu khoa học.

Cuốn sách không chỉ là tài liệu nghiên cứu, tham khảo đối với các cơ quan chức năng trong quá trình xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân; mà còn là tài liệu tham khảo trong việc nghiên cứu, giảng dạy, học tập lý luận chung về nhà nước và pháp luật trong các trường đại học và cho những người quan tâm đến vấn đề xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Cuốn sách còn là tài liệu tham khảo hữu ích trong việc thực hiện Chỉ thị số 22-CT/TW ngày 28-12-2012 của Bộ Chính trị về việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân về dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992.

Xin giới thiệu cuốn sách với bạn đọc.

Tháng 2 năm 2013

NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA - SỰ THẬT