Khám phá về các bí ẩn của con người và thế giới sống

Rất tiếc là cuốn sách Khám phá về các bí ẩn của con người và thế gui sống (môi trường và sự sống) được xuất bản sau khi tác giả của nó. anh Nga Thành Đông đã không còn nữa ! Anh đã ra đi quá sớm khi tài năng bắt đầu chín của cái tuổi chưa đến lúc "tri thiên mệnh" với những vòng hoa tang trắng trình

Anh Ngô Thanh Đồng quê ở Nghệ An, sinh ra trong một gia đình "hay chữ (nghe đâu có mấy người đã chết vì "cuống chữ". Hồi nhỏ người làng gọi anh là Thần đồng Học giỏi, có chí, đội lúc được coi là "gàn", anh được tuyển sang học ngành Sinh vật của Đại học Liên xô. Trong một cuộc thi tìm hiểu nguồn gốc sự sống, anh đoạt giải thưởng toàn Liên bang (tiểu luận có nhan đề . Đối thoại với Giáo hoàng J. Paul II) và sau đó ảnh được nhà trường đề nghị cho làm chuyển tiếp sinh. Cuộc đời đẩy nghịch lý : anh không được phép ở lại học tiếp và về Hà Nội sống với tiền lương ít ỏi của Vụ quản lý lưu học sinh, không đi nhận công tác để tiếp tục nghiên cứu đề tài khoa học mà anh ấp ủ trong cảnh "nước lọ cảm niêu" thiếu thốn trăm bề.

Những năm 80, anh đến Viện Nghiên cứu Đông Nam Á theo lời mới của tôi để tham gia chương trình : "Môi trường và ứng xử của cư dân nông nghiệp Đông Nam Á từ truyền thống đến hiện đại" do Giáo sư Từ Chỉ và tôi làm chủ nhiệm với đề tài khoa học cơ bản - Môi trường và sự sống. Anh đi tìm sự đồng cảm và sự hỗ trợ về mặt tinh thần. Khi đó tôi còn làm Viện trưởng, tôi biết minh không có kiến thức về sinh học, nên đã tổ chức một cuộc thảo luận để anh trình bày quan điểm của minh, với sự tham gia của các giáo sư Đào Văn Tiến, Hoàng Phương. Vũ Khiêu. Phan Ngọc, các cử nhân Bùi Đăng Tuấn (sinh học), Lê Văn Trụ (vật lý),vv... Mọi người đều cổ vũ động viên anh nhưng không ai có một đánh giá nào về công trình ! Anh vẫn đọc, vẫn viết, vẫn đi kiếm sống. Anh viết xong một công trình bằng tiếng Nga 700 trang. Tôi đề nghị anh viết bản tóm tất và đem sang Liên xô nhớ các nhà khoa học ở Viện lịch sử các Khoa học thuộc Viện Hàn Lâm Khoa học Liên xô giúp đỡ, nếu được thì cho bảo vệ PTS. Công việc chưa đi đến đâu thì Liên xô đổ. Tôi đề nghị anh viết ra hàng tiếng Việt dễ hiểu cuốn Môi trường và sự sống và nhờ nhà xuất bản Đà Nẵng in . Vì có nhiều khó khăn về tài chính nên , cuốn sách chưa ra được. Anh bốn chốn, sốt ruột và tuần nào cũng đến ra tim tôi, hoặc viết thư. Mãi đến nay nhờ có sự giúp đỡ của anh Đoàn Tử Huyền - một người đồng hương trong tài năng, với sự đồng ý của nhân xuất bản Đà Nẵng, tác phẩm mà anh nong đợi từng ngày vừa ra đời thì anh đã qua đời ! Anh còn đưa cho chúng tới một bản thảo thứ hai với nhan để Lý thuyết về trí tuệ

Tôi muốn giới thiệu đôi chút về anh, để khi bạn đọc tiếp xúc với tác phẩm, ngoài những điều anh đã viết, các bạn sẽ thông cảm với tâm trạng và hoàn cảnh của anh Là một nhà sinh học, giỏi toán, hội nhập lý thuyết Đông - Tây, cổ - kim, anh đã đi sâu khám phá" bản chất sự sống dựa trên mối tương tác giữa genotyp - phenotyp trong không - thời gian sinh học sâu chiều (khác với lý thuyết không thời gian vật lý bốn chiều của Anhxtanh) Anh cai nguyên lý tương tác là nguyên lý tổng hợp không những đối với thế giới tự nhiên, mà còn đối với xã hội, thế giới tinh thần và trí tuệ. Đó là nguyên lý khởi thủy của mọi sự cổ trong thể giới vậy (tr 32). Từ đó anh phát hiện ra mối quan hệ giữa không gian, thời gian và sự sống, con người và môi trường, trí tuệ và xã hội. khái niệm về con người, về cái gọi là giác quan thứ sáu. Anh còn muốn giải thích những hiện tượng "thần bí làm bận tâm nhiều thế hệ : giấc mơ của làmônôxốp và việc nhà bác học này tìm được xác cha : giấc mơ của Đan, nhà triết học Anh về hạm đội của Napoléon bị đắm 4000 người chết gắn đảo Helen, sau đó thành hiện thực nhưng chỉ có 400 người chết thôi: về việc Lý Quảng, một danh tưởng đời Tần bắn tên cắm vào đá khi ông tưởng đó là một con hổi

Với hệ thống quan điểm nhất quán được công thức hóa theo ngôn ngữ toán học với những kiến thức cổ kim, Đông Tây, anh muốn góp phần làm sáng tỏ những vấn đề cơ bản mà loài người còn bận tâm. Tôi cố binh dung bộ ốc anh có cả một bộ nhớ khổng lồ như bị dồn nén cứ muốn trào tuôn, muốn diễn giải, muốn khám phá những bí ẩn của sự sống. Anh viết một mạch không chú thích, không ghi xuất xứ - anh cần ai để đối thoại hay minh chứng thì anh cứ mời họ ra từ Anstote, Kant, Hegel đến Anhxtanh.

Tôi không phải là một nhà sinh học, trình độ hiểu biết rất hạn chế. tôi đọc và tiếp nhân theo cảm thức, cho nên không dám đánh giá công trình của anh. Tôi chỉ biết đây là một tác phẩm khoa học được tiến hành với một khát vọng nóng bỏng, một bộ óc giàu trí tuệ của một con người. có bản lĩnh phi thưởng - con người ấy có bình thường không, tôi không rõ, nhưng rất đáng khám phục và trân trọng

Anh không còn nửa ! Hy vọng rằng công trình của anh sẽ gây được hứng thủ, để lại cho ta những tri thức, những kiến giải độc đáo, táo bạo... Và quan trọng hơn là để anh sống mãi trong ta như một người bạn chân tinh không gặp may

Hà Nội tháng 8 năm 1998

GS PHẠM ĐỨC DƯƠNG

Chủ tịch Hội Khoa học Đông Nam Á - Việt Nam