Việt Nam Văn Phạm

Người Việt-nam từ xưa đến vài ba mươi năm về trước đây có một thứ tiếng dùng đề nói và một thứ chữ dùng để viết.

Thứ chữ ấy đề riêng cho những người đi học, tập viết, lập đọc, tập làm văn, thơ, hoặc thư-tir v. v... gọi là chữ nho, nghĩa là một thứ chít dùng đề học đạo nho và đề xem sách vở của thánh hiền đời trước. Vì chữ nho phồ thông khắp cả Á-đông, nhất là những nước theo văn hóa của nho giáo như: Tàu, Cao-ly. Nhật bản và Việt-nam, cho nên người Việt-nam tuy không nói được tiếng những nước ấy, nhưng vẫn xem được các sách vở viết bằng chữ nho.

Chít nho phát ra ở nước Tàu thật, nhưng người Việt-nam hay người Nhật bản không đọc như người Tàu. Vả người đi học ngày xưa cũng chỉ biết là học chữ mà thôi. không ai nghĩ đến cái ý nói học chữ Tàu, như những người theo tân học thưởng nói bây giờ. Hai tiếng « chữ Tàu » là do cái nghĩa hai tiếng « caractères chinois » mà dịch ra, chứ thật không đúng cái tư tưởng của người đi học ngày xưa.

Vậy chít nhỏ là thứ chít đề dạy người đi học, tập làm văn, làm thơ, học lâu, tập nhiều thì mới viết được. Còn thứ tiếng dùng đề nói, thì người xử nào nói tiếng xứ ấy. Ngay như ở nước Tàu, mỗi xứ có một thứ tiếng nói của bản xử: người Vân-nam có tiếng Vân-nam, người Quảng-đông có tiếng Quảng-đông, người Bắc-kinh có tiếng Bắc-kinh v. v... cũng như người Việt-nam có tiếng Việt-nam, gọi là tiếng nôm.

Tiếng Việt-nam cũng như tiếng nói của các nước ở Á đông chỉ dùng đề nơi mà thôi, chứ không có chữ viết. Khi người Việt-nam học chữ nho đã giỏi mà có muốn làm văn bằng tiếng nôm, thì lại mượn chít nho, rồi lấy âm và lấy ý mà đặt ra một thứ chữ, gọi là chữ nôm. Vậy người nào biết chít nồm là người đã biết ít nhiều chữ nho.

Mới đây độ hơn một nửa thế kỷ nay, người Pháp sang bảo hộ nước Việt nam, người ta mới dùng chữ quốc ngữ đề dịch tiếng Pháp ra tiếng nôm cho tiện sự cai-trị và sự giao thông ở bản-xứ.

Chữ quốc ngữ là một thứ chữ dùng 25 chữ cái la- tỉnh của các giáo sĩ đạo Thiên chúa đã đặt ra, vào quãng thế kỷ thít XVII và XVIII, đề dùng về việc truyền-bá tôn-giáo cho tiện. Về sau người ta dùng chữ quốc ngữ đề dịch các công văn và những bài dạy học- trò học tiếng Pháp ở các trường Pháp-Việt. Lâu dần sự học chữ nho kém đi và sự học chữ quốc ngữ thịnh hành lên. Sự học quốc ngữ mà chóng thịnh như thế, là bởi cái tư tưởng của người Tây cho là người nước nào phải học tiếng riêng của nước ấy; người Việt-nam cũng theo cái tư tưởng ấy mà học chữ quốc ngữ. Quốc ngữ nghĩa là tiếng nói của người trong nước.

...