“Nam Bộ là một vùng đồng bằng sông nước rộng lớn và màu mỡ nhất của Việt Nam với diện tích 6.130.000ha và độ phì nhiêu cao nhất trong tất cả các đồng bằng nước ta. Toàn vùng có đến 4.000 kênh rạch, dài tổng cộng 5.700km. Nam Bộ bao gồm địa bàn 19 tỉnh, thành: Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước, Tây Ninh, Bà Rịa - Vũng Tàu, Thành phố Hồ Chí Minh, Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Vĩnh Long, Trà Vinh, Đồng Tháp, Cần Thơ, Hậu Giang, Sóc Trăng, An Giang, Kiên Giang, Bạc Liêu, Cà Mau. Nam Bộ chia ra ba tiểu vùng”.
“Tiểu vùng Đông Nam Bộ có độ cao 100 - 200m là vùng đất đỏ bazan, đất phù sa cổ và nhiều núi.
Tiểu vùng đất Sài Gòn - Gia Định nằm trên vùng chuyển tiếp giữa hai vùng địa chất, hai khu vực địa hình - địa mạo khác nhau.
Tiểu vùng Tây Nam Bộ có độ cao trung bình, với diện tích 40.000km gồm 13 tỉnh của vùng đồng bằng sông Cửu Long, như: Long An, Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Cần Thơ, Hậu Giang, Sóc Trăng, An Giang, Kiên Giang, Bạc Liêu và Cà Mau”
“Đồng bằng sông Cửu Long được hình thành trong quá trình địa chất lâu dài, chủ yếu do sự bồi đắp phù sa của sông Cửu Long (còn có tên gọi là sông Mê Kông) bắt nguồn từ cao nguyên Tây Tạng chảy qua Trung Quốc, Lào, Campuchia đến Phnom Pênh chia làm hai nhánh sông Tiền và sông Hậu rồi đổ vào Nam Bộ của Việt Nam. Sông Tiền đổ ra biển qua các cửa Tiểu, cửa Đại, cửa Ba Lai, cửa Hàm Luông, cửa Cổ Chiên, cửa Cung Hầu. Sông Hậu đổ ra biển qua cửa Định An, cửa Tranh Đề và cửa Ba Thắc
“Đồng bằng sông Cửu Long có hệ thống kênh rạch chằng chịt. Sông Tiền và sông Hậu được nối với nhau qua nhiều kênh rạch (kênh rạch tự nhiên và kênh đào) nên phân bố lũ rất dễ dàng. Kênh rạch ở
đây có chiều dài tổng cộng lên đến hơn 4.900km,
chúng cắt xẻ bề mặt đồng bằng, tạo nên sự điều hòa
nước và giao thông đường thủy thuận tiện”
“Do ảnh hưởng của khí hậu nhiệt đới gió mùa và hệ thống tác động từ nhiều hướng lượng nước ở Đồng bằng sông Cửu Long chênh lệch giữa các mùa rất lớn. Hàng năm đồng bằng sông Cửu Long nhận khoảng 90.000 triệu mét khối nước mưa và khoảng 550.000 triệu mét khối nước của sông Mê Kông đổ về, tổng cộng trên 600.000 triệu mét khối nước" [7, tr.22].
“Thời tiết ở đồng bằng sông Cửu Long khá đơn điệu chỉ có hai mùa mưa và khô luân phiên nhau (mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10, mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau). Môi trường tự nhiên đồng bằng sông Cửu Long còn là điều kiện thích hợp cho sự phát triển nông - lâm - ngư nghiệp trong giới hạn sinh vật nhiệt đới. Hiện nay có trên 900 loài thực vật khác nhau và hàng trăm loài động vật nuôi, động vật sống hoang dã khác. Chính mảnh đất được thiên nhiên ưu đãi này từ lâu đã cuốn hút nhiều luồng cư dân đến cư trú ở đây” [7, tr. 24].
Về vấn đề dân cư ở đồng bằng sông Cửu Long, nhà dân tộc học Mạc Đường cho rằng: từ thời cổ đại đã có những nhóm người đầu tiên xuất hiện và sinh sống ở những vùng đất cao và các giồng cát có nước ngọt ven biển, như vùng núi An Giang, vùng đất phù sa cổ Bắc Long An, vùng giồng cát ven biển Trà Vinh, Vĩnh Châu (Sóc Trăng), Giồng Riềng và Hà Tiên. Điều này phù hợp với sự tìm thấy những sọ cổ người Cà Mau và những sọ cổ ở An Sơn, Rạch Núi thuộc tỉnh Long An. Niên đại của những sọ cổ này là vào khoảng dưới 2.500 năm cách nay
...