Lịch sử Trung Quốc có một nước chư hầu và hai triều đại mang tên Tống. Vì vậy, điều trước tiên, phải xác định, chữ Tống ở tên sách: Giai thoại văn học Tống, chỉ nước nào, triều đại nào?
Chu Vũ Vương, Cơ Phát, diệt vua Trụ, nhà Thương, lập nhà Tây Chu, 1066 trước Công nguyên. Vũ Vương phong cho con Trụ là Vũ Canh ở vùng đất Tống, nay là huyện Thương Khâu, tỉnh Hà Nam. Ngay sau đó, đời Thành Vương, Vũ Canh làm phản, bị giết. Nhà Chu lấy lại đất, cho Vi Tử, và phong luôn tước Tổng Công theo tên đất. Đây chính là nước chư hấu Tống của Tây Chu, Đông Chu. Đến thời kì Chiến quốc, cuối Chu, năm thứ 41, đời Chu Hiển Vương, năm thứ 327 trước Công nguyên, Yển giết anh là vua Tống, hiệu Định Thành, tự lập làm Tống Vương. Mười năm sau, Tống Vương bị liên quân Tề - Ngụy - Sở chém đầu, nhưng riêng Tổ chiếm đất Tống. Rồi gần một trăm năm sau, nhà Tấn thống nhất Trung Quốc(1).
Tiếp đến nhà Hán, nhà Tấn. Vua Đông Tấn, Tư Mã Đức Văn, nhường ngôi cho Lưu Tục, lập nên triều Tống thứ nhất. Vì triều Tổng này chỉ ở phía nam, là một trong bốn nhà Tê Lương Trần, song song, kế tiếp nhau tồn tại của Nam triều, nên cũng có nơi gọi là Nam Tống. Bác triều gồm Ngụy, Bắc Tề, Bắc Chu. Thời Nam Bắc triều này kéo dài khoảng hai trăm năm. Cộng với khoảng một trăm năm của thời Ngũ Hổ thập lục quốc trước đó, thành ba trăm năm rối ren nhất của lịch sử Trung Hoa.
Nhà Tống của Lưu Tục chỉ tồn tại 59 năm, 420 - 479 sau Công nguyên. Để phân biệt, người ta gọi triều này là Lưu Tống. Đất đai của Lưu Tống thuộc giữa hai sông Trường Giang và Việt Giang Kinh đô đóng ở Kiến Khang, nay là Nam Kinh. Đến đời thứ 8 Thuận Đế, Lưu Chuẩn nhường ngôi cho Nam Tử. Nam Tể thay bàng Nam Lương, Hậu Lương. Cuối nữa là Trần, để rồi Tùy chuẩn bị cho sự ra đời của đế quốc Đường (2)
Nhà Đường ba trăm năm tan rã, Cổ kim vị kiến thiên niên quốc (Xưa nay chưa thấy triều đại nào tồn tại tới nghìn năm n Nguyễn Du). Một thời cục rắc rối khác ra đời: Ngũ đại thập quốc (Năm triều đại và mười vùng cát cứ). Trái Hậu Lương, Hậu Đường, Hậu Tấn, Hậu Hán, đến Hậu Chu nhường ngôi cho Triệu Khuông Dẫn. Dẫn lập nên nhà Tống. Vị vua sáng lập Tống Thái Tổ họ Triệu, nên nhà Tống này được gọi là Triệu Tống. Kiến Long nguyên niên của ông ta là năm 960.
Đất đai nhà Triệu Tống gốm từ Vạn lý trường thành về nam. Ở bắc thì trừ Hà Bắc, Sơn Tây, ở nam thì trừ Vân Nam, Quý Châu. Kinh đô đóng ở Khai Phong, của tỉnh Hà Nam ngày nay, lúc này còn mang tên Biện Châu. Biện Châu nằm ở phía bắc Trường Giang, nên thời kì này của nhà Triệu Tống được gọi tên Bắc Tống.
...