Thực hiện Chi thị 38 TTg 2004 của Thủ tướng Chính phủ, hiện nay tại nhiều địa phương mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng tiếng Tày cho cán bộ, công chức, viên chức công tác tại vùng đồng bào dân tộc. Tại các trường phổ thông dân tộc nội trú, giáo viên và học sinh cần những hiểu biết về hệ thống - cấu trúc tiếng Tày để dạy và học thực hành tiếng Việt, có căn cứ so sánh nhằm khắc phục những biểu hiện giao thoa ngôn ngữ. Chủng tôi biên soạn tài liệu này nhằm giúp cho những người dạy và học có một cái nhìn tổng quát về tiếng Tày để việc dạy và học đạt hiệu quả hơn.
Tiếng Tày và tiếng Việt có quan hệ mật thiết, từ ngữ hai thứ tiếng đã thâm nhập vào nhau. Để minh họa cho sự thâm nhập của tiếng Tày vào tiếng Việt chúng tôi cho in thêm vào cuối sách Phụ lục I: Từ ngữ gốc Tày trong tiếng Việt. Tiếng Tày hiện nay được sử dụng chu yếu là hội thoại. Trong ngôn ngữ hội thoại, trợ từ đóng vai trò quan trọng. Để bạn đọc tiện tham khảo, chúng tôi cho in thêm phụ lục II: Trợ từ trong tiếng Tày.
Tài liệu này miêu tả những nét chung nhất về ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp và biện pháp tu từ tiếng Tày. Viết tài liệu này, chúng tôi sử dụng các thuật ngữ và các phương pháp có tính truyền thống. Chúng tôi biết rằng trong khoảng hai chục năm trở lại đây, ngành Ngôn ngữ học đã có nhiều thành tựu mới, nhờ những lý thuyết mới, phương pháp tiếp cận mới. Theo đó có nhiều thuật ngữ, khái niệm mới. Tuy vậy, đây là tài liệu miêu tả sơ bộ những điểm cơ bản nhất về các bình diện ngữ âm, ngữ nghĩa và ngữ pháp làm cơ sở để dạy và học tiếng Tày. Bởi vậy, trong tài liệu chúng tôi bỏ qua những vấn đề thảo luận có tính chuyên sâu, không trình bày lịch sử các vấn đề. Người sử dụng tài liệu này không đòi hỏi là các nhà chuyên môn ngành Ngôn ngữ học.
Tiếng Tày có nhiều biến thể địa phương khác nhau, trong đỏ có VÙNG TÂM (các tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Kạn) và các VÙNG BIÊN. Ngay nội bộ VÙNG TÂM, đi từ địa phương này sang địa phương khác cũng có sự khác nhau ít nhiều về ngữ âm, từ ngữ. Tuy vậy, về cơ bản, người các địa phương vẫn dễ dàng giao tiếp được với nhau. Đối tượng miêu tả của tài liệu này là tiếng Tày VÙNG TÂM, vùng đã được chứng minh rằng có tính phổ biến cao nhất, theo kết luận của Hội nghị vùng chuẩn ngôn ngữ Tày - Nùng năm 1976, tại khu Tự trị Việt Bắc (cũ).
Những tài liệu nghiên cứu chuyên sâu vào tiếng Tây hiện nay chưa nhiều. Vì vậy, mặc dù chúng tôi rất cố gắng, nhưng chắc chắn không tránh khỏi thiếu sót. Mong bạn đọc lượng thứ và đóng góp ý kiến để cuốn sách có thể hoàn thiện hơn vào lần tái bản.
Xin trân trọng cảm ơn!
Nhóm tác giả