Những thập kỷ gần đây, du lịch đã trở thành một ngành kinh tế lớn, chiếm vị trí quan trọng ở nhiều quốc gia và trên quy mô toàn cầu.
Theo thống kê của Tổ chức Du lịch thế giới (UNWTO) và Hiệp hội Lữ hành quốc tế (WTTC) năm 2000 thu nhập của ngành du lịch chiếm tới 10,7% GDP của toàn thể giới; dự tỉnh năm 2006, con số này sẽ đạt tới 11,5%. Tổ chức Du lịch thế giới nhận định rằng, mức tăng số người đi du lịch nước ngoài năm 2000 là 3,5% thì tới năm 2020 con số này sẽ tăng lên 7%. Tổ chức Du lịch thế giới cũng nhận định, nếu năm 2005 số khách du lịch quốc tế là 720 triệu lượt người thì đến năm 2010 sẽ là 1100 triệu lượt người và năm 2020 là 1600 triệu lượt người",
Đối với các nước đang phát triển du lịch quốc tế càng có ý nghĩa quan trọng. Tổ chức Du lịch thế giới đã thống kê, có tới 83% các quốc gia xếp du lịch là một trong năm ngành xuất khẩu lớn, và cứ ba nước thì có một nước coi du lịch là nguồn thu nhập ngoại tệ quan trọng. Cùng với sự phát triển.. của du lịch thế giới, ngành Du lịch Việt Nam ngày càng phát triển và đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Năm 1990, ngành du lịch nước ta mới đón được 250.000 lượt khách du lịch quốc tế và 1 triệu lượt khách du lịch nội địa, doanh thu đạt 650 tỷ đồng và 29 triệu USD.
Năm 2005, nước ta đã đón được 3,43 triệu lượt khách quốc tế và 14 triệu khách nội địa, doanh thu đạt 2,3 tỷ USD. Dự báo năm 2010, nước ta sẽ đón 5,5 – 6 triệu du khách quốc tế và sẽ có 25 – 26 triệu khách du lịch nội địa thu nhập từ du lịch sẽ đạt 4-4,5 tỷ USD.
Bên cạnh những hiệu quả đã đạt được, ngành du lịch trên thế giới và mước ta cũng đã có nhiều tác động tiêu cực đến kinh tế - xã hội và môi trường. Nguyên nhân của tình trạng này chủ yếu do hoạt động du lịch phát triển tự phát, không có kế hoạch, hoặc việc lập và thực hiện kế hoạch, quy hoạch không đúng đắn, thiếu sự kiểm soát và hạn chế.
Thực tế trên thế giới cũng như ở Việt Nam cho thấy những quốc gia, những địa phương quan tâm đầu tư cho việc lập và thực hiện quy hoạch phát triển du lịch đúng đắn, hợp lý, phát triển du lịch theo hướng bền vững đều có ngành du lịch phát triển đạt hiệu quả bền vững cả về môi trường cũng như kinh tế - xã hội. Các quốc gia phát triển du lịch hàng đầu thế giới trong hơn nửa thế kỷ qua đều là những nước quan tâm, đầu tư cao cho công tác quy hoạch phát triển du lịch như: Hoa Kỳ, Pháp, Italia, Tây Ban Nha, Áo, Anh, Trung Quốc, Đức, Thuỵ Sĩ...
Quy hoạch là một nhiệm vụ quan trọng trong suốt quá trình phát triển du lịch của mỗi địa phương, mỗi quốc gia; và thường được quan tâm, thực hiện đi trước một bước. Quy hoạch du lịch có nhiệm vụ xây dựng các dự án, các chương trình, các kế hoạch phát triển sao cho khai thác, tôn tạo các nguồn lực phát triển du lịch có hiệu quả, hợp lý và góp phần thúc đấy ngành du lịch phát triển bền vững.
Việc quy hoạch phát triển du lịch đã được Đảng và Nhà nước quan tâm, đầu tư, chỉ đạo ngay từ đầu những năm 90 của thế kỷ XX, khi sự nghiệp du lịch của chúng ta bắt đầu phát triển khởi sắc. Nghị quyết 45/CP ngày 22/6/1993 về việc Đổi mới quản lý và Phát triển du lịch đã khẳng định: "Du lịch là một ngành kinh tế quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và xác định mục tiêu đến năm 2000 là: Tập trung quy hoạch tổng thể phát triển du lịch trong cả nước, hình thành các trung tâm du lịch với những sản phẩm đặc sắc, hấp dẫn, thu hút vốn đầu tư trong nước và nước ngoài để xây dựng mới, cải tạo và năng cấp cơ sở vật chất kỹ thuật hiện có...".
Vì vậy từ năm 1993 đến nay, Dự án Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam thời kỳ 1995 - 2010 cùng nhiều dự án quy hoạch, chương trình phát triển du lịch cấp Quốc gia và các địa phương đã được lập và thực hiện.
Tuy nhiên do nhiều lý do khác nhau, nên khả năng thực thì cũng như hiệu quả của nhiều dự án còn hạn chế.
Khoa học du lịch là ngành khoa học có lịch sử phát triển khá trẻ, nhất là ở Việt Nam, ngành khoa học này mới được bắt đầu phát triển từ đầu những năm 90 của thế kỷ trước. Do vậy, ở trên thế giới cũng như ở Việt Nam, những công trình tổng luận về quy hoạch du lịch còn chưa nhiều. Đặc biệt là ở Việt Nam, cho đến nay chưa có tài liệu nghiên cứu tổng luận về quy hoạch du lịch nào được biên soạn để làm tư liệu tham khảo cho việc học tập, nghiên cứu trong các khoa, ngành du lịch tại các trường đại học trong nước. Môn Quy hoạch du lịch hiện đã được đưa vào chương trình dạy học của nhiều khoa, ngành du lịch tại một số trường đại học ở Việt Nam. Vì vậy, trên cơ sở nghiên cứu hệ thống lý luận và khảo sát thực tiễn quy hoạch du lịch ở trong nước và trên thế giới, cùng với việc vận dụng kết quả nhiều công trình nghiên cứu về du lịch do bản thân thực hiện, tác giả tiến hành biên soạn cuốn QUY HOẠCH DU LỊCH.
Nội dung của cuốn sách nhằm tổng quan những vẫn đề lý luận và thực tiễn quy hoạch phát triển du lịch ở trên thế giới và Việt Nam. Ngoài Lời nói đấu và Tài liệu tham khảo, nội dung của cuốn sách được kết cấu thành tâm chương và phần Phụ lục.
Chương 1. Dẫn luận quy hoạch du lịch.
Chương 2. Nghiên cứu tiềm năng và các điều kiện quy hoạch du lịch..
Chương 3. Nghiên cứu thực trạng kinh doanh du lịch và cơ sở khoa học của việc xây dựng bản đó trong quy hoạch du lịch.
Chương 4. Dự báo nhu cầu phát triển du lịch và các định hướng – chiến lược phát triển du lịch.
Chương 5. Tổ chức thực hiện và đánh giá tác động từ các dự án quy hoạch phát triển du lịch đến tài nguyên - môi trường.
Chương 6. Quy hoạch du lịch ở vùng biển.
Chương 7. Quy hoạch du lịch ở miền núi.
Chương 8. Quy hoạch du lịch ở các vùng nông thôn và ven đô
Cuốn sách có thể dùng làm tài liệu tham khảo, nghiên cứu và học tập cho sinh viên ngành du lịch ở các trường đại học trong nước. Đồng thời cuốn sách có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho các nhà quy hoạch du lịch, các nhà quản lý và kinh doanh du lịch, cũng như những ai quan tâm đến các vấn đề được nghiên cứu trong cuốn sách.
Trong quá trình biên soạn cuốn sách này, tác giả đã tham khảo một số lượng lớn tài liệu, kết quả nghiên cứu của các tác giả khác. Tác giả xin chân thành cảm ơn lớn các cơ quan, tổ chức và các tác giả đã dẫn trong cuốn sách.
Mặc dù tác giả đã có nhiều cố gắng trong quá trình biên soạn để nội dung cuốn sách mang tính khoa học và thực tiễn cao nhất. Song quy hoạch du lịch là vấn đề khoa học phức tạp và còn khá mới mẻ, nên cuốn sách khó tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được những ý kiến đông góp của độc giả để khi tái bản cuốn sách sẽ có chất lượng tốt hơn.
Tác giả xin chân thành cảm ơn GS.TS. Nguyễn Văn Đính (Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nghiệp vụ Du lịch Hà Nội), PGS.TS. Trần Đức Thanh (Phó Chủ nhiệm Khoa Du lịch học, Giám đốc Trung tâm Đảm bảo chất hượng - Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐHQG Hà Nội), PGS.TS. Đình Trung Kiên (Chủ nhiệm Khoa Du lịch học - Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐHQG Hà Nội) đã tận tình giúp đỡ tác giả trong quá trình biên soạn và chỉnh sửa cuốn sách này.
TÁC GIẢ