Người Rục ở Việt Nam

Người Rục là một tộc người có số dân ít mới được phát hiện năm 1960. Kể từ khi được phát hiện đến nay, người Rục, đặc biệt là tiếng Rục, đã trở thành những đề tài hấp dẫn luôn thu hút sự quan tâm chú ý của các nhà khoa học ở trong nước cũng như ở nước ngoài.

Ngay sau khi được tin ở Quảng Bình vừa tìm thấy một nhóm người còn ở trong các hang đá, các nhà dân tộc học của Việt Nam như Vương Hoàng Tuyên, Đặng Huy Kiểm cùng với các nhà dân tộc học Liên Xô đang công tác tại Việt Nam như S.A Buxưghin và L.Demenschieva đã lập tức vào Quảng Bình và lên tận Cu Nhái, nơi người Rục mới được đưa về định cư để tìm hiểu và xác minh. Sau chuyến đi đó về, Vương Hoàng Tuyên đã viết một bản tin ngắn khá giật gân là “Trên 7000 cây số đi tìm người ở hang".

Trong những năm 1960, các nhà dân tộc học, nhân chủng học, ngôn ngữ học như Nguyễn Bình, Mạc Đường, Nguyễn Đình Khoa, Phạm Đức Dương, v.v... tiếp tục vào Quảng Bình để nghiên cứu các mặt về người Rục. Kết quả của những đợt khảo sát này đã có một số bài nghiên cứu được công bố trên các tạp chí Nghiên cứu lịch sử, tạp chí Dân tộc học, v.v... Những đóng góp của các nhà khoa học trong những năm 60 đã khẳng định người Rục không phải người nguyên thuỷ như dư luận đã đồn đại và qua cứ liệu ngôn ngữ có thể xếp tiếng Rục vào nhóm ngôn ngữ Việt - Mường.

Sau đó, do chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ rất ác liệt ở Quảng Bình nên các nhà khoa học không có điều kiện để tiếp cận sâu hơn nữa.

Sau ngày miền Nam được giải phóng, nước nhà thống nhất, các nhà dân tộc học, nhân chủng học, ngôn ngữ học ở các trường đại học và cao đẳng ở Huế tiếp tục nghiên cứu sâu thêm về người Rục. Trường Đại học Tổng hợp Huế đã viết xong cuốn sách “Các dân tộc ít người ở Bình Trị Thiên" và Nhà xuất bản Thuận Hoá đã xuất bản năm 1984. Sách do Nguyễn Quốc Lộc chủ biên. Cuốn sách có một phần nghiên cứu về dân tộc Chứt, trong đó người Rục là một bộ phận. Đáng tiếc là người Rục được nghiên cứu với đối tượng chung là dân tộc Chứt, nên cuốn sách này không có phát hiện gì mới và riêng đối với người Rục.

Trong những năm 80, thực hiện chương trình hợp tác khoa học giữa Uỷ ban Khoa học xã hội Việt Nam và Viện Hàn lâm khoa học Liên Xô, các nhà ngôn ngữ học Liên Xô do Viện sĩ Xôn-xép dẫn đầu và các nhà ngôn ngữ học Việt Nam do giáo sư Hoàng Tuệ dẫn đầu đã đến Huế để nghiên cứu tiếng Rục, tiếng Arem. Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội và Trường đại học Paris 7 (Pháp) cũng có chương trình hợp tác nghiên cứu tiếng Rục và các ngôn ngữ thuộc nhóm Việt - Mường. Các nhà ngôn ngữ học của Pháp như M.Ferlus, Nguyễn Phú Phong và của Việt Nam như Trần Trí Dõi đã mời người Rục ra tại trung tâm của xã Thượng Hoá để nghiên cứu tiếng Rục.

...