Lực lượng sản xuất mới và kinh tế tri thức

Theo quan điểm triết học Mác - Lênin, tính chất của một nền kinh tế được quyết định bởi lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất trong xã hội. Hiện nay chúng ta đã và đang dần quen với một khái niệm mới Nền kinh tế tri thức.

Trên thế giới, nền kinh tế tri thức còn được gọi với những cái tên như: Nền kinh tế mạng, nền kinh tế internet,... Mặc dù mang nhiều tên gọi khác nhau, song có thể thấy, nến kinh tê mới này là một xu thế tất yếu, dựa trên công nghệ cao, trong đó vẫn con người là yếu tố quyết định.

Cho đến nay, khi nhận định về nền kinh tế tri thức vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau: có người ủng hộ nhiệt tình cho xu thế này, nhưng cũng không ít người tỏ ra hoài nghi trước viễn cảnh của nó. Các nước có nền kinh tế - xã hội phát triển ở trình độ cao thì mong muốn lợi dụng nến kinh tê trị thức để mở rộng ảnh hưởng của mình, tiến tới chỉ phối toàn bộ nến kinh tế thế giới. Trong khi đó, các nước kém phát triển lại hy vọng bằng sự phố biến của thông tin, tri thức, sẽ có thể tiếp cận với những thành tựu khoa học mới để thực hiện chiến lược đi tất, đón đầu, vươn lên trong cuộc chạy đua quyết liệt này.

Một số ý kiến theo chiều hướng bị quan thì cho rằng, nến kinh tê tri thức đem đên nguy cơ mất chủ quyền về kinh tế, chính trị đôi với không ít quốc gia. Song nhìn chung, các ý kiến lại tương đồi thống nhất khi cho rằng nến kinh tế tri thức chỉ thực sự được phát triển khi dựa trên một lực lượng sản xuất mới tiến bộ mà nòng cốt là công nghệ thông tin và các ngành công nghệ cao, lấy tri thức làm thước đo giá trị của sản phẩm.

Nhận thức sâu sắc tính tất yếu của kinh tế tri thức, Việt Nam đang từng bước phát huy nội lực, kêu gọi đầu tư nước ngoài, tạo mọi điều kiện để xây dựng một cơ sở hạ tầng hiện đại, đặc biệt là đầu tư có chiều sâu vào lĩnh vực giáo dục - đào tạo nhằm phát triển nguồn nhân lực có trình độ cao. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng cũng đã chỉ rõ: “Phải coi kinh tế tri thức là yếu tố quan trọng của nền kinh tế và công nghiệp hóa, hiện đại hóa; phát triển mạnh các ngành kinh tế và các sản phẩm kinh tế có giá trị gia tăng cao dựa nhiều vào tri thức",

Nhằm góp phần làm rõ hơn những quan điểm về kinh tế tri thức được nêu lên trong Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X và giúp cho các nhà nghiên cứu, những người quan tâm đến vấn đề này có được cái nhìn khái quát về sự tiến bộ của lực lượng sản xuất hiện nay, cũng như ảnh hưởng có tính quyết định của nó đến sự phát triển của nền kinh tế tri thức, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia xuất bản cuốn sách: Lực lượng sản xuất mới và kinh tế tri thức, do GS, TSKH. Vũ Đình Cự và PGS, TS. Trần Xuân Sẩm đồng chủ biên.

Xin trân trọng giới thiệu cuốn sách với bạn đọc

Tháng 9 năm 2006

NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA