Kinh dịch và hệ nhị phân

Kinh Dịch vốn là cuốn sách nền tảng của hệ tư tưởng các nước dùng chung chữ Hán cổ Á Đông. Nó phát biểu một cách đầy đủ nhất về vũ trụ quan và nhân sinh quan của người xưa. Muốn hay không muốn, nó đã để lại dấu ấn sâu đậm trong nền văn minh nông nghiệp của nhiều xã hội truyền thống vùng này suốt chiều dài hàng ngàn năm lịch sử. Trước ảnh hưởng to lớn của nền văn minh công nghiệp phương Tây, và nhất là từ Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến nay, do chiến tranh bảo vệ đất nước trong một thời gian dài, nhiều người trong chúng ta không được dịp tiếp xúc với Kinh Dịch. Ngày nay thì không phải chỉ ở những nước Á Đông mới nghiên cứu lại Dịch, mà ở nhiều nước văn minh phương Tây cũng đang có trào lưu học lại các nền minh triết Á Đông và họ tìm thấy trong Kinh Dịch nhiều điều mới lạ. Đối với chúng ta, nếu không hiểu gì về Dịch thì cũng không thể hiểu hết những gì là tinh hoa của nền văn hoá cổ. Nền văn hoá đó vừa huy hoàng vừa cổ kính, vừa cụ thể vừa thần bị bao trùm lên mọi mặt sinh hoạt của xã hội, từ luân lý đạo đức đến văn học nghệ thuật từ kiến trúc đình chùa các làng xã đến lăng mộ cung điện các triều vua, cho đến y học cổ truyền hay muôn vàn lễ hội đang được phục hưng, hết thảy đều thấm đượm màu sắc triết học Dịch cổ.

Thoát ra khỏi những ràng buộc và thành kiến về mê tín dị đoan đế nghiên cứu Dịch dưới ánh sáng của những nguyên lý khoa học, ta sẽ tìm lại được sự uyên bác của người xưa, góp phần để giữ gìn những gì là văn hoá truyền thống hàng ngàn năm để lại, theo thiển ý chúng tôi là một điều rất nên làm. Vốn là một chuyên gia hoạt động trong lĩnh vực y học hiện đại, nhưng đã nhiều năm theo lời kêu gọi của Đảng, chúng tôi đã kết hợp y học cổ truyền nên bắt buộc phải tìm hiểu thêm về Dịch học. Từ đó mà phần nào hiểu được những tư tưởng của tiền nhân, cộng thêm sự tham khảo những trước tác của các nhà nghiên cứu xa gần. Chúng tôi viết ra tài liệu này, mong giúp ích một phần nhỏ đối với những bạn muốn tìm hiểu Dịch hiện nay.

Vì không phải là người chuyên nghiên cứu về tư tưởng và triết học Đông phương nên chắc chắn sự hiểu biết của tác giả về Dịch còn bị hạn hẹp, nếu có chỗ còn thiếu sót và nông cạn mong các bậc trí giả tinh thông chỉ giáo để lần tái bản sau có thể sửa chữa tốt hơn.