Hiện thực hóa cộng đồng ASEAN bối cảnh tác động và những vấn đề đặt ra

Thế giới đang vận động và biến đổi không ngừng cả về tư duy chính trị, lẫn hiện thực kinh tế và xã hội. Đây là một thực tế sinh động đang và sẽ tác động rất mạnh mẽ, sâu sắc và toàn diện đến mọi quốc gia, tổ chức và khu vực trên thế giới trong nửa đầu của thế kỷ XXI, trong đó có các nước ASEAN.

Là một tổ chức khu vực thuộc loại năng động nhất thế giới, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) sau 46 năm phát triển thăng trầm (1967 - 2013) đang đứng trước ngưỡng cửa của một sự chuyển hóa mạnh mẽ về chất. Từ tỉnh chất là một Hiệp hội (Association) chuyển sang Cộng đồng (Community), đó là Cộng đồng ASEAN (ASEAN Community - AC) với ba trụ cột: Cộng đồng chính trị - an ninh (APSC), Cộng đồng kinh tế (AEC), Cộng đồng văn hóa - xã hội (ASCC). Đây sẽ là một sự kiện chính trị nổi bật của khu vực Đông Nam Á diễn ra vào năm 2015 theo kế hoạch mà các nhà lãnh đạo ASEAN đã cam kết.

Tuy nhiên, trong bối cảnh quốc tế và khu vực hiện nay với sự cạnh tranh quyền lực giữa các cường quốc, nhất là giữa hai nước lớn Mỹ và Trung Quốc tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương nói chung và Đông Nam Á nói riêng; mâu thuẫn trong tranh chấp biển đảo ở Biển Đông (và biển Hoa Đông) chưa tìm được tiếng nói chung; khủng hoảng kinh tế tài chính toàn cầu chưa có hồi kết; cũng như các vấn đề an ninh phi truyền thống đang diễn biến hết sức phức tạp... thì với việc AC ra đời, Cộng đồng ASEAN chắc chắn sẽ phải đương đầu với những tác động nhiều chiều, cả tích cực lẫn tiêu cực, đòi hỏi từng thành viên cũng như toàn thể mười nước phải có các nỗ lực to lớn để vượt qua các khó khăn và thách thức.

Tác động từ bối cảnh khu vực và thế giới đối với AC sẽ diễn ra như thế nào? Những vấn đề nào được đặt ra hiện nay và trong tương lai mà các nước ASEAN cần phải giải quyết trước mắt cũng như dài hạn đề AC trở nên hiện thực hóa và vững mạnh? Việt Nam cần có đối sách và giải pháp ra sao để góp phần tích cực vào việc xây dựng ngôi nhà chung của Cộng đồng ASEAN...? Đây rõ ràng là những vấn đề quan trọng và khá cấp bách cần thiết phải nghiên cứu để có các câu trả lời.

Mục tiêu của cuốn sách này là nhận diện, phân tích và đánh giá bối cảnh khu vực và thế giới hiện nay cũng như những năm sắp tới; trong đó đặc biệt phân tích các tác động của chúng đối với việc hiện thực hóa Cộng đồng ASEAN, chỉ ra những thuận lợi, khó khăn và những vấn đề cần giải quyết trong tiến trình hiện thực hóa AC vào năm 2015. Đồng thời, đề xuất một số chính sách mà Việt Nam cần thực hiện trong tiến trình xây dựng và hoàn thiện AC.

Cuốn sách có cấu trúc gồm ba chương như sau:

Chương 1: “Vài nét về bối cảnh khu vực và thế giới hiện nay”.

Chương 2: “Tác động tử bối cảnh khu vực và quốc tế đối với tương lai Cộng đồng ASEAN".

Chương 3: "Những vấn đề đặt ra đối với Cộng đồng ASEAN và chinh sách của Việt Nam".

Cuốn sách này là kết quả của công trình nghiên cứu cấp Bộ cỏ tên gọi: Bối cảnh quốc tế và khu vực tác động đến tiến trình hiện thực hóa Cộng đồng ASEAN (thuận lợi, khó khăn và những vấn đề đặt ra cần giải quyết) do TS. Trương Duy Hòa làm Chủ nhiệm. Tuy nhiên, do chủ đề nghiên cứu quá rộng lớn và phức tạp, trong khi điều kiện tư liệu còn nhiều hạn chế nên cuốn sách không thể tránh khỏi thiếu sót, chúng tôi rất mong độc giả đóng góp ý kiến và lượng thứ cho những khiểm khuyết.

Chủ biên

TS. TRƯƠNG DUY HÒA