Trên một thế kỷ hình thành và phát triển như một nghề chuyên nghiệp trên thế giới, công tác xã hội đã và đang có những đóng góp quan trọng cho sự nghiệp phát triển nhân loại, phấn đấu xây dựng xã hội công bằng, nâng cao chất lượng cuộc sống của con người, đặc biệt với những con người yếu thế trong xã hội. Trước nhu cầu cấp bách của xã hội về các dịch vụ công tác xã hội, công tác xã hội ở Việt Nam đang trong quá trình hình thành và phát triển. Mặc dù còn đang trong quá trình hướng tới mục tiêu chính thức được công nhận là một nghề chuyên nghiệp, nhưng các dịch vụ mang hình thái của công tác xã hội đã hiện diện trong xã hội từ rất lâu và đang có những đóng góp tích cực trong việc hỗ trợ giải quyết các vấn đề xã hội nảy sinh gây ra những khó khăn cho cuộc sống người dân nói chung và đặc biệt là những người dễ bị tổn thương và yếu thế tại Việt Nam.
Phương pháp công tác xã hội cá nhân (hiện nay trong nhiều tài liệu tiếng Anh gọi là Social work/Working with Individuals, trước đây được gọi là casework) cũng giống như những phương pháp công tác xã hội khác, đã và đang là cách tiếp cận quan trọng và hiệu quả trong việc cung cấp các dịch vụ giúp đỡ chuyên nghiệp trên thế giới. Phương pháp công tác xã hội cá nhân cũng đã bắt đầu được hình thành và phát triển trên cơ sở khoa học thông qua việc được đưa vào giảng dạy tại các trường đại học và cao đẳng từ những năm giữa và cuối của thập kỷ 90, thế kỷ XX ở Việt Nam. Tuy nhiên, việc giảng dạy phương pháp này còn gặp nhiều khó khăn do thiếu giáo trình bài giảng và nguồn tài liệu tham khảo. Nhằm đáp ứng nhu cầu giảng dạy và học tập môn học này, Trường Đại học Lao động - Xã hội đã biên soạn cuốn giáo trình “Công tác xã hội cá nhân và gia đình”.
Cuốn giáo trình được tập thể tác giả thực hiện:
ThS. Nguyễn Thị Thái Lan viết chương I, III, IV, V và VI
ThS. Nguyễn Lê Trang viết chương II;
ThS. Nguyễn Trung Hải viết chương III, IV;
ThS. Nguyễn Thị Thanh Hương viết chương V, VI
TS. Bùi Thị Xuân Mai viết chương VI.
Giáo trình nhằm cung cấp những kiến thức cơ bản, nền tảng lý luận, tiến trình giúp đỡ và đặc biệt là các kỹ năng, kỹ thuật tác nghiệp được sử dụng trong phương pháp công tác xã hội cá nhân. Phần công tác xã hội gia đình được nhóm tác giả đưa vào giáo trình nhằm mục tiêu giúp người học có cách tiếp cận tổng thể hơn khi làm việc với cá nhân. Bởi vì, khi làm việc với cá nhân, một trong những phần có vai trò quan trọng để hỗ trợ cá nhân giải quyết được vấn đề triệt để và bền vững là cá nhân được ở trong môi trường hỗ trợ và ủng hộ của gia đình. Ở phần nội dung này, nhóm tác giả chỉ chọn lọc một số những thông tin cơ bản về công tác xã hội với gia đình và tiến trình giải quyết đáp ứng theo mức độ nhu cầu của gia đình. Hy vọng trong thời gian tới khi có đủ điều kiện, phần công tác xã hội với gia đình sẽ được phát triển thành một cuốn giáo trình riêng biệt.
Giáo trình được kết cấu thành 2 phần:
Phần I. Công tác xã hội cá nhân gồm 4 chương:
Chương I: Một số vấn đề chung về công tác xã hội cá nhân
Chương II: Ứng dụng một số lý thuyết và mô hình trong công tác xã hội cá nhân
Chương III: Tiến trình công tác xã hội cá nhân
Chương IV: Một số kỹ năng cơ bản và kỹ thuật tác nghiệp trong công tác xã hội cá nhân
Phần II. Công tác xã hội với gia đình gồm 2 chương:
Chương V. Những vấn đề chung về công tác xã hội với gia đình
Chương VI. Tiến trình giải quyết vấn đề gia đình theo cấp độ nhu cầu
Giáo trình “Công tác xã hội cá nhân và gia đình” được biên soạn nhằm đáp ứng kịp thời công tác giảng dạy cho sinh viên trường Đại học Lao động - Xã hội, trên cơ sở tham khảo tài liệu trong nước và nước ngoài cũng như ý kiến của nhiều nhà nghiên cứu, giảng dạy và thực hành về lĩnh vực này. Lần đầu tiên xuất bản, chắc chắn còn có nhiều thiếu sót, mong nhận được ý kiến đóng góp của các đồng nghiệp và bạn đọc để cuốn giáo trình ngày càng hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn.
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG - XÃ HỘI