Giáo trình tư tưởng Hồ Chí Minh

Giáo trình Tư tưởng Hồ Chí Minh được biên soạn theo quyết định của "Hội đồng Trung ương chỉ đạo biên soạn giáo trình quốc gia các bộ môn khoa học Mác - Lênin - Tư tưởng Hồ Chí Minh", sau một thời gian triển khai thực hiện, nay đã hoàn thành và ra mắt bạn đọc.

Nghiên cứu về Chủ tịch Hồ Chí Minh - cuộc đời, sự nghiệp, đạo đức, phong cách,... đã được tiến hành ở nước ta từ hơn 1/2 thế kỷ nay; nhưng nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh một cách toàn diện và hệ thống, chủ yếu mới được đặt ra từ sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng ta (năm 1991). Biên soạn một bộ giáo trình về tư tưởng Hồ Chí Minh trong lúc việc nghiên cứu tư tưởng của Người cũng mới đang triển khai ở giai đoạn đầu, nhiều vấn đề chưa được tổng kết, nhiều giá trị tiềm ẩn đang dần dần được phát hiện, đó thực sự là một công việc mới mẻ, đầy khó khăn. Nhưng do thực tế đòi hỏi phải sớm có bộ giáo trình về tư tưởng Hồ Chí Minh để kịp đưa vào giảng dạy cùng với giáo trình các bộ môn Mác - Lênin khác, tập thể tác giả đã phấn đấu vượt qua khó khăn, với tinh thần thận trọng khoa học và trách nhiệm để hoàn thành việc biên soạn bộ giáo trình này. Hy vọng rằng sau một thời gian đưa vào giảng dạy, cùng với những thành tựu mới đạt được trong nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh, chúng ta sẽ từng bước bổ sung, nâng cao và hoàn chỉnh bộ giáo trình bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh.

Giáo trình này nhằm trước hết phục vụ cho đối tượng được đào tạo cử nhân chính trị thuộc các Học viện, trường Đảng, các khoa Mác - Lênin - Tư tưởng Hồ Chí Minh thuộc các trường đại học khoa học xã hội và nhân văn. Tuy nhiên, nó cũng là giáo trình cơ bản, sau khi có sự điều chỉnh nhất định, vẫn có thể dùng cho các trường đại học chuyên ngành khác như là cái khung định hướng về quan điểm và liều lượng tri thức cơ bản.

Trong quá trình biên soạn, tập thể tác giả đã cố gắng phấn đấu thực hiện theo các yêu cầu cơ bản sau đây:

- Giới thiệu được tương đối toàn diện và có hệ thống những tư tưởng lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh về cách mạng Việt Nam.

- Phản ánh được những thành tựu mới nhất trong nghiên cứu về tư tưởng Hồ Chí Minh từ sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII đến nay.

- Trình bày được những tư tưởng lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh kết hợp với việc đề xuất vận dụng, quán triệt tư tưởng ấy trong công cuộc đổi mới.

Về tính chất, giáo trình cố gắng đảm bảo:

- Tính khoa học: tức tính khách quan của sự lý giải, đánh giá, nghĩa là phải xuất phát từ văn kiện, tác phẩm, con người, cuộc đời cùng với thực tiễn chỉ đạo, hoạt động của Hồ Chí Minh, không áp đặt mà cũng không hiện đại hoá tư tưởng của Người, đồng thời phải đảm bảo tính chính xác của tư liệu, sự kiện.

- Tính sư phạm: nghĩa là những kiến thức cơ bản, chính xác, hệ thống cần được trình bày qua một hệ thống luận điểm rành mạch, sáng sủa, có sự cân đối hợp lý.

- Tính thực tiễn: nghĩa là lý luận phải liên hệ với thực tế, nhận thức để hành động, góp phần đấu tranh - phê phán mọi mưu toan hạ thấp, xuyên tạc ngọn cờ tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm chống chủ nghĩa xã hội và xoá bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng ta.

Về kết cấu, theo ý kiến của Hội đồng Trung ương chỉ đạo biên soạn giáo trình quốc gia các bộ môn khoa học Mác - Lênin - tư tưởng Hồ Chí Minh, Giáo trình bộ môn tư tưởng Hồ Chí Minh bước đầu gồm có 12 chương, tương dương với 12 bài, được trình bày, nghiên cứu trong 60 tiết trên lớp. Đây chưa phải là toàn bộ hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh. Các trường đại học chuyên ngành, xuất phát từ mục tiêu, nhiệm vụ đối tượng đào tạo của mình có thể điều chỉnh, bổ sung những chuyên để thích hợp với ngành mình (tư tưởng kinh tế, tư tưởng ngoại giao, tư tưởng triết học, tư tưởng dân vận, tư tưởng về bảo chí, tư tưởng về tôn giáo, v.v.).

Tư tưởng Hồ Chí Minh là một bộ môn mới ra đời và đang trên con đường phấn đấu để trở thành một bộ môn khoa học. Để trở thành một bộ môn khoa học - cũng như mọi khoa học khác - cùng một lúc, nó phải giải quyết cả ba vấn đề: đối tượng nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu, hệ thống khái niệm và phạm trù bộ môn.

- Đối tượng nghiên cứu chủ yếu của bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh là hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh, đó là hệ thống tri thức mang tính quy luật về đối tượng, đòi hỏi phải có thời gian mới có điều kiện xác lập được một cách đầy đủ và chính xác. Tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ được phản ánh trong văn kiện, tác phẩm của Người mà còn được quán triệt trong mọi chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước ta do Người đứng đầu, trong toàn bộ cuộc đời và sự nghiệp cách mạng mà Người để lại cho chúng ta. Những nội dung đó đều phải được xem là đối tượng nghiên cứu của bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh.

- Phương pháp nghiên cứu: trên cơ sở vận dụng phương pháp luận khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, cần tìm ra những nguyên tắc phương pháp luận và hệ thống phương pháp nghiên cứu riêng của bộ môn, xuất phát từ đối tượng và phù hợp với đối tượng. Giảng dạy tư tưởng Hồ Chí Minh cần kết hợp với nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh, lấy kết quả nghiên cứu để bổ sung và nâng cao chất lượng giảng dạy. Có nghiên cứu tốt mới giảng dạy tốt.

- Mỗi bộ môn đều có một hệ thống khái niệm và phạm trù, như là những công cụ, những bậc thang nhận thức để chiếm lĩnh đối tượng. Vậy hệ thống khái niệm và phạm trù của bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh là gì? Đây là một việc làm lâu dài, sẽ được hoàn chỉnh dần cùng với thành tựu nghiên cứu, với sự phát triển và trưởng thành của đội ngũ nghiên cứu và giảng dạy tư tưởng Hồ Chí Minh. Khái niệm là đường dây dẫn dắt cho sự nghiên cứu. Có xác định đúng nội hàm của khái niệm, việc nghiên cứu mới có triển vọng. Ngược lại, giảng dạy tư tưởng Hồ Chí Minh, một bộ môn lý luận - tư tưởng, thuộc lĩnh vực triết học, cũng phải làm rõ khái niệm, từ khái niệm mà hình thành tư tưởng.

Nếu giảng dạy tư tưởng Hồ Chí Minh mà chỉ kể lể tư liệu, sự kiện, không hình thành được tư tưởng là chưa đúng với tính chất của bộ môn.

Trên đây là những nhận thức có tính định hướng cho các tác giả trong quá trình biên soạn. Tuy nhiên, từ nhận thức đến thực tế vẫn còn một khoảng cách. Đây là bộ giáo trình mang tính quốc gia về bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh lần đầu tiên được biên soạn và xuất bản ở nước ta, chưa có điều kiện kế thừa những thành tựu đã qua như giáo trình các bộ môn khoa học Mác - Lênin khác, nên những nhược điểm. thiếu sót là điều không tránh khỏi.

Chúng tôi mong được các bạn đồng nghiệp, các cán bộ, học viên, sinh viên và bạn đọc xa gần có quan tâm đến tư tưởng Hồ Chí Minh, trong khi sử dụng giáo trình này. gửi cho chúng tôi những lời phê bình, nhận xét, giúp chúng tôi bổ khuyết, nâng cao hơn nữa trong lần xuất bản sau.

Xin chân thành cảm ơn.

BAN BIÊN SOẠN