Đây là một cuốn sách quý giá, được biên soạn rất công phu. Nó cho chúng ta một cái nhìn toàn diện về nguồn gốc và sự phát triển của các trường đại học trên thế giới, với trọng tâm đại học ở phương Tây từ thời Trung cổ đến nay. Đặc biệt, những đóng góp quan trọng của nước Đức vào mô hình đại học hiện đại được mô tả rất chi tiết. Cuốn sách ra đời đúng khi việc chấn hưng giáo dục đại học trở thành một vấn đề nóng hổi ở Việt Nam.
ĐÀM THANH SƠN
Giáo sư Vật lý Đại học Chicago
ĐẠI HỌC của Nguyễn Xuân Xanh là một công trình công phu, một cuốn sách quý, cho thấy rõ các triết lý về giáo dục đại học, các sứ mạng nghiên cứu, giảng dạy và phục vụ xã hội của trường đại học. Cuốn sách cung cấp cho người đọc một bức tranh khá đầy đủ, phong phú, nhiều màu sắc về các hệ thống giáo dục đại học đương đại của châu Âu, Hoa Kỳ và cả châu Á. Để đại học phát triển và đóng góp thích đáng thúc đẩy sự phát triển của xã hội, một yêu cầu then chốt và thiết yếu là tự do học thuật, và đối ngẫu của nó, là nghĩa vụ học thuật.
Qua một số giãi bày tâm huyết trong cuốn sách có thể thấy nỗi xót xa của tác giả về sự lạc hậu của giáo dục đại học nước nhà và niềm kỳ vọng cháy bỏng về một nền giáo dục đại học tương lai của đất nước thật sự hội nhập với thế giới, là điều kiện quan trọng hàng đầu cho sự hưng thịnh của dân tộc.
ĐẠI HỌC là nguồn tư liệu hết sức quý báu chẳng những đối với mọi giảng viên, cán bộ quản lý và những người quan tâm đến giáo dục đại học, mà còn đối với thế hệ trẻ - sinh viên đại học - lớp người được tác giả thân mến để tặng.
LÂM QUANG THIỆP
Giáo sư, nguyên Vụ trưởng Vụ Đại học tại Bộ Giáo dục và Đào tạo
Bằng sự uyên bác trong tri thức, khúc chiết trong văn phong và sự nhiệt tình, tinh thần trách nhiệm trong giáo dục, tác giả đã thành công trong việc dẫn dắt người đọc đi suốt hành trình lịch sử đại học từ Trung cổ đến ngày nay. Tôi rất tán thành nhiều chủ trương, nhận định của tác giả như: đại học là biểu hiện của trí tuệ và trình độ, năng lực của một dân tộc; ngày nay sức mạnh của các quốc gia tùy thuộc vào chất lượng của đại học; giáo dục nhân văn quan trọng vì giúp con người yêu học thuật, yêu khoa học, và học tập suốt đời.
Tôi cũng tâm đắc với các thông điệp tác giả gửi gắm cho lãnh đạo Việt Nam ngày nay: nếu hiến tài là nguyên khí quốc gia thì đại học là nguồn nguyên khí quốc gia, cần đưa đại học vào chương trình phát triển quốc gia, Việt Nam tuy tiềm năng trí tuệ to lớn nhưng chưa có nến đại học xứng tầm. Những người có trách nhiệm hoặc có quan tâm đến đại học Việt Nam không thể không đọc tác phẩm này.
TRẤN VĂN THỌ
Giáo sư Đại học Waseda, Tokyo
Tôi nói thật là mới chỉ đọc lướt được thôi, vì chỉ đủ thời giờ đọc kỹ phần lời dẫn nhập của sách, còn toàn bộ nội dung của sách chỉ có thể điểm qua các phần, và luôn luôn phải cố dứt ra, nếu không tôi sẽ phải mất cả tháng cho cuốn sách quan trọng và rất hấp dẫn này, nhiều chỗ chắc còn phải đọc đi đọc lại nữa để hiểu thêm những triết lý sâu xa về “dạy” và “học”, về "đại học"...
Cội nguồn mọi giá trị nhân văn và sự tiến bộ của nhân loại là tinh thần khai sáng, sự đổi ngôi của các trung tâm Oxford, Berlin, Harvard và cuộc cạnh tranh quyết liệt trong lĩnh vực chất xám... "Đứng lại" đồng nghĩa với “chết”... Với những ấn tượng ấy, khi đọc đến phần viết về đại học Việt Nam, tôi thực sự bàng hoàng, lo lắng. [...]
Không lo làm sao được: Sống trong thế giới hiện tại vô cùng quyết liệt này, thế mà nến đại học có 900 năm tuổi của đất nước ta hôm nay vẫn chưa thoát khỏi nến đại học kinh kệ, cả dạy lẫn học, phần lý tính và sáng tạo của nó còn ít quá, tâm hồn của đại học nước ta vẫn chưa được giải phóng!
NGUYỄN TRUNG
Nguyên trợ lý của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt
Tác giả Nguyễn Xuân Xanh một lần nữa là người tiên phong đem lại cho cộng đồng và quốc gia những tri thức trác việt về đại học, sứ mệnh của nó liên quan đến vận mệnh của quốc gia, khiến người đọc cảm thấy thôi thúc không yên trước tiến đồ của đất nước. Tôi rất cảm phục tấm lòng sắt son của tác giả.
Đại học đã giúp châu Âu Trung cổ thoát khỏi sự bần cùng tinh thần, đưa phương Tây lên một nền văn minh trác việt rực rỡ. Các quốc gia châu Á lần lượt đi theo. Những ai có trách nhiệm với tương lai đất nước hãy đọc quyển sách này và trả lời câu hỏi một đất nước cả ngàn năm văn hiến và anh hùng có đành cam chịu một nền kinh tế và đại học tầm thường hay không?
PHẠM XUÂN YÊM
Nguyên Giám đốc nghiên cứu CNRS và Giáo sư Đại học Paris 6, Pháp
