Nietzsche cuộc đời và triết lý

Nietzsche, “một tâm hồn lớn nhất mà N nước Đức và cả châu Âu đã sản sinh được từ sau Goethe đến nay". Đó là lời của một trong những nhà văn nổi tiếng nhất hiện nay ở Đức, ông Emil Ludwig.

Trước tiên, chúng ta tìm hiểu cuộc đời của Nietzsche, điều hết sức quan trọng nếu ta muốn làm quen với tâm hồn vĩ đại kia. Bởi con người nọ không phải là nhà Triết học lạnh lùng, khô khan, ở trong phòng kín lo kết hợp toàn những ý niệm theo quy luật của một thứ lý luận trừu tượng, mà là một người suy tư cuồng nhiệt, kẻ đi tìm chân lý với tất cả tâm hồn, coi cuộc đời như một kinh nghiệm diệu kỳ, kẻ mong làm lắng dịu nỗi khủng hoảng nội tâm của mình bằng suy tưởng và đưa vào trong cái nhìn về vũ trụ của mình những mặc khải xuất thần.

Cũng trong chương này, ta sẽ lần lượt xét qua các tác phẩm đánh dấu những biến cố trọng đại trong cuộc đời của Nietzsche theo từng thời kỳ.

Ta cũng sẽ thử rút ra những nét thật chính yếu của cuộc đời dữ dội, đầy dao động và lôi cuốn kia.

Sau đó là phần trình bày học thuyết Nietzsche, với vấn đề quan trọng đầu tiên là tìm biết có một hay nhiều Triết học Nietzsche. Vì những lý do sẽ giải thích sau, chúng ta tuần tự nghiên cứu:

- Những bước khởi đầu của tư tưởng Nietzsche, giai đoạn chịu ảnh hưởng Shopenhauer và Wagner.

- Phê bình của Nietzsche về mọi quan niệm đã có, siêu hình, luân lý, tôn giáo, chính trị, xã hội, nghệ thuật và khoa học.

Sau hết là những mặc khải của Nietzsche về Ý chí hùng tráng, lật đổ các giá trị, Siêu nhân và Trở về vĩnh cửu

Người ta sẽ hướng dẫn nghiên cứu đó theo tỉnh thần quy tập của cuốn sách này, gạt bỏ những cải thuần uyên bác và những tìm kiếm nguồn gốc, không lẫn lộn vào phần trình bày những xung đột học thuyết, những thẩm định riêng tư, và nhất là giữ lại hệ thống những phần sống động nhất, những phần mà tương lai phải bảo tồn, hay, ít nữa, phải thảo luận riêng biệt.

Người ta hy vọng nghiên cứu này sẽ đưa một số người đọc đến việc dọc các tác phẩm, hay cũng đôi ba tác phẩm, của chính bậc thầy, đọc chúng theo cách thích đáng, nghĩa là không vội vã và từng mục nhỏ, từng phần một, với một hỗn hợp – ma Nietzsche rất ưa thích - giữa thiện cảm ngưỡng mộ và phê phần độc lập.

Ta cũng mong ước rằng, ở mọi trường hợp, tác phẩm phổ thông khiêm tốn này sẽ giúp xóa đi những thành kiến, ngày nay vẫn còn bành trưởng về triết lý cao quý, táo bạo, hùng tráng và trữ tình đó.

F Challaye