Với sự phát triển bùng nổ trong khoảng 70 năm qua, Di truyền học đã trở thành môn khoa học nền móng của Công nghệ sinh học hiện đại - một trụ cột của cách mạng 4.0. Số người cần biết Di truyền học ngày càng đông đảo. Từ các nhà quản lý nông, lâm, ngư nghiệp, y dược học đến những người lao động trong các lĩnh vực này, đặc biệt các học sinh phổ thông. Có thể nói, ở đầu công việc liên quan đến sự sống, thì ở đó cần những hiểu biết cơ bản về Di truyền học. Trong khi đó, việc đào tạo môn học này ở các trường phổ thông hiện nay chưa thích hợp, rất xa thực tiễn sản xuất. Các học sinh lớp 9 và lớp 12 đang phải học tập trong tỉnh trạng hết sức khó khăn
Cuốn sách này áp dụng một cách tiếp cận hoàn toàn mới. Khiến người học dễ dàng thấy được “bức tranh toàn cảnh” của Di truyền học với tính quy luật và tính hệ thống rõ ràng. Do vậy khối lượng bài học giảm đi nhiều lần, nhưng hiệu quả lại tăng lên đáng kể.
Toàn bộ nội dung của Di truyền học là nghiên cứu cấu trúc và hoạt động của gen nhằm đáp ứng hai chức năng cơ bản của gen: 1) Lưu trữ thông tin di truyền và 2) Truyền thông tin di truyền qua các thế hệ.
Như bất kỳ loại thông tin nào khác, thông tin di truyền được lưu trữ ở dạng một “ngôn ngữ”. Thành phần hóa học của Axit DeoxyriboNucleic (ADN), tức của gen, có đầy đủ cấu trúc để tạo nên một ngôn ngữ. ADN tồn tại trong tất cả các cơ thể sống. Và chính ở đó thông tin di truyền được lưu trữ.
Chức năng cơ bản thứ hai của gen là truyền thông tin di truyền qua các thế hệ. Phần lớn gen nằm trên các cấu trúc gọi là nhiễm sắc thể (NST). NST di chuyển đi đâu, đến thế hệ nào thì gen cũng được chuyển đến đỏ. Như vậy, quy luật vận động của gen chính là quy luật vận động của NST. NST ở các sinh vật chuẩn vận động theo cơ chế phần bảo nguyên phân và giảm phân. Nên lõi cốt của vấn đề là hai cơ chế phân bảo này.
Cuốn sách sẽ phân tích hai chức năng cơ bản của gen là lưu trữ và truyền tải thông tin. Để độc giả dễ dàng tiếp thu nội dung trên, tác giả xin tóm tắt các số liệu cơ bản của sự sống từ góc độ di truyền học.
MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU
SỰ SỐNG DƯỚI GÓC ĐỘ DI TRUYỀN HỌC
Phần I. GEN LÀ GÌ?
Bài 1. Gen có thành phần là ADN hoặc ARN
Bài 2. Gen có thể tự sinh ra gen
Bài 3. Ngôn ngữ di truyền đơn giản nhưng chứa đầy thông tin
Bài 4. Gen bị biến đổi trở thành đột biến
Bài 5. Con đường từ gen đến tình trạng
Bài 6. Sửa đổi và chuyển gen
Phần II. DI TRUYỀN NHIỄM SẮC THỂ
Bài 7. Nguyên phân sao chép nguyên bản thông tin di truyền
Bài 8. Giảm phân tạo ra các tổ hợp nhiễm sắc thể mới
Bài 9. Các định luật Mendel
Bài 10. Gen - tế bào - hệ gen
Bài 11. Liên kết gen khi các gen nằm trên cùng một nhiễm sắc thể
Bài 12. Đa bội thể khi số lượng nhiễm sắc thể khác 2n
Bài 13. Cân bằng di truyền của quần thể khi tỉ lệ các nhóm cá thể khác nhau được duy trì ổn định qua các thế hệ
Bài 14. Di truyền ngoài nhiễm sắc thể khi các gen nằm ngoài nhân
Bài 15. Các sinh vật khác nhau có nhiều gen chung
Bài 16. Kiểu gen + môi trường = kiểu hình
Phần III. KIỂM SOÁT BIỂU HIỆN CỦA GEN
Bài 17. Gen có thể bật và tắt
Bài 18. Ngoại di truyền (Epigenetics) một cách kiểm soát biểu hiện gen
Phần IV. THUẬT NGỮ CHUYÊN DỤNG
TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH