Tri thức dân gian với nghề dệt của người Tày Nghĩa Đô

Những di chỉ khảo cổ học đã cho thấy, nghề dệt vải ỏ nước ta đã có từ thời đại Đá mới, cách ngày nay khoảng 6000 năm. Với những cư dân sống dọc theo hai bên bò sông Chảy, chỉ có người Tày ở Nghĩa Đô là biết dệt vải, dệt thổ cẩm.

Vải, tơ tằm không chỉ đáp ứng nhu cầu đời sống của người dân mà đã trở thành một mặt hàng để trao đổi, buôn bán. Do đó, từ sớm, Nghĩa Đô đã trở thành trung tâm mua bán của một vùng.

Kho tàng tri thức về nghề trồng bông, trồng dâu, nuôi tằm dệt vải của người Tày ở Nghĩa Đô hết sức phong phú. Để làm ra được tấm vải, họ phải trải qua nhiều công đoạn. chế biến tỉ mỉ. Từ việc trồng bông, xe bông, quay sợi, dệt... mới làm ra được sản phẩm thô. Để tạo ra độ bền đẹp, nhiều màu sắc thì họ lại có những bí quyết và kinh nghiệm riêng so với các dân tộc khác. Người Tày trồng và sử dụng cây bông và kén tằm làm nguyên liệu cho nghề dệt. Nghề dệt thổ cẩm truyền thống của người Tày đã gắn liền với các sản phẩm dệt nổi tiếng như: vải trắng, vải đen qua nhuộm chàm, vải thổ cẩm, vải hoa mặt chăn, vải tơ tằm và một số đồ dùng gối, khăn...Các gam màu nóng cam, vàng, đỏ, tím, xanh làm cho tấm thổ cẩm thêm rực rỡ với nhiều hoạ tiết hoa văn khác nữa như: hoa phay, hoa rùa, hoa sổ, hoa gấc, hoa quả trám, hoa mặt trời, hoa cà chua, hoa sao, hoa chia khoá, hoa chân chó...

Dưới tác động của nền kinh tế thị trường và sự thay đổi của đời sống kinh tế - xã hội, nghề trồng bông, trồng dâu nuôi tằm dệt vải, dệt thổ cẩm đang có nguy cơ bị mai một. Bởi vậy, chúng tôi lựa chọn đề tài “Tri thức dân gian về nghề dệt vải, dệt thổ cẩm của người Tày xã Nghĩa Đô huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai” nhằm sưu tầm và bảo lưu được một phần những giá trị văn hóa đặc sắc của tộc người Tày.