Hoạt động điều tra khảo sát biển nước ta đã thực sự được tiên hành từ những năm 20 của thế kỷ XX, với sự thành lập Viện Hải dương học ở Nha Trang vào năm 1925. Trải qua nhiều giai đoạn của tinh hinh đất nước, công cuộc điều tra nghiên cứu biển vẫn được liên tục thực hiện và phát triên với quy mô ngày càng được mở rộng, trình đó ngày càng được nâng cao, với sự tham gia của các ngành, các địa phương trong cả nước và cả với sự hợp tác với nước ngoài và các tổ chức quốc tế, nhằm đáp ứng yêu cầu hoạt động phát triển kinh tế biển, quản lý và bảo vệ chủ quyền, tài nguyên môi trường biên trong từng giai đoan.
Trong các hoạt động khoa học công nghệ về biên trong thế kỷ vừa qua, đặc biệt là từ năm 1975 sau khi chiến tranh kết thúc, đất nước đà được thống nhất, bên cạnh các hoạt động điều tra khảo sát nghiên cứu biển ở các ngành, đáng chú ý là hoạt động của các Chương trình điều tra nghiên cứu biển cấp Nhà nước được tổ chức thực hiện theo từng kế hoạch 5 năm từ 1977 tới 2000, với nhiệm vụ: tổ chức thực hiện các vấn đề khoa học công nghệ biên trọng điểm phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng biên trong từng giai đoạn và lâu dài của nước ta. Khối lượng tư liệu kết quả điều tra nghiên cứu biên qua hơn 20 năm của các chương trình này là rất lớn, cùng với các nguồn tư liệu khác của các ngành trong giai đoạn này, đã cho ta những hiểu biết khái quát nhưng rất cơ bản về các vấn đề điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên biển chủ yếu của biển nước ta.
Để đáp ứng yêu cầu ngày một cao của sự nghiệp phát triển kinh tế biển, quản lý biển, bảo vệ chủ quyền, tài nguyên môi trường biển nước ta. Ban Chỉ đạo Chương trình điều tra nghiên cứu biện cáp Nhà nước KHCN-06 giai đoạn 1996-2000, đã tổ chức biên soạn bỏ chuyên khảo “BIỂN ĐÔNG" nhằm tập hợp, chỉnh lý và công bố các kết quả điều tra nghiên cứu biên ở nước ta trong các giai đoạn vừa qua cho tới năm 2000 để đưa vào sử dụng. Tài liệu này trước hết là kết quả các Chương trình điều tra nghiên cứu biển cấp Nhà nước từ 1977-2000. bao gồm: Chương trình Thuận Hải - Minh Hải (1977-1980), Chương trình 48.06 (1981-1985), Chương trình 48B (1986-1990), Chương trình KT.03 (1991-1995), Chương trình KHCN-06 (1996-2000), ngoài ra có tham khảo, bổ sung thêm các kết quả điều tra nghiên cứu khác đã được công bố ở các ngành, các cơ quan, với mong muốn bộ chuyên khảo “BIÊN ĐÔNG" phán ánh được đấy đủ các kết quả chủ yêu của hoạt động điều tra nghiên cứu biển nước ta trong các giai đoạn vừa qua cho tới năm 2000.
Phù hợp với tính chất của các quá trình biển, các vấn đề về điều kiện tự nhiên biên, đặc biệt là về khí tượng, thuỷ văn, động lực biên, địa chất-địa vật lý biển... có khi được trình bày trong chuyên khảo này trên phạm vi toàn Biển Đông, trong khi các vấn đề khác, đặc biệt là các vấn đề về sinh học, sinh thái, tài nguyên biển... chủ yếu được trình bày trong phạm vi vùng biên Việt Nam, cho tới nay đã được điều tra khảo sát nhiều hơn.
Bộ chuyên khảo “BIỂN ĐÔNG” gồm 4 tập:
Tập I: Khái quát về Biên Đông (Chủ biên: GS-TS Lê Đức Tối
Tập II: Khí tượng, Thuỷ văn, Động lực biên (Chủ biên: GS-TSKH Pham Văn Ninh)
Tập III: Địa chất - Địa vật lý biên (Chủ biên: PGS-TSKH Mai Thanh Tân)
Tập IV: Sinh vật và Sinh thái biển (Chủ biên: GS-TSKH Đặng Ngọc Thanh) Tổng biên tập: GS-TSKH Đặng Ngọc Thanh
Việc biên soạn do Ban Chỉ đạo Chương trình biển KHCN-06 chủ trì, đã được sự hưởng ứng và tham gia nhiệt tình của đông đảo cán bộ khoa học biển ở nước ta, cố gắng tập hợp được đẩy đủ nhất các kết quả nghiên cứu, đạt được độ tin cậy cao nhất có được hiện nay về các vấn đề chủ yếu về điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên biên nước ta, vận dụng các phương pháp hiện đại trong xử lý, phân tích tư liệu, nhằm đảm bảo chất lượng cao của tài liệu, đáp ứng yêu cầu sử dụng hiện nay.
Với quy mô, nội dung và yêu cầu về chất lượng của tài liệu nói trên, bỏ chuyên khảo "BIÊN ĐÔNG" có thể coi như tài liệu tổng kết, đánh dấu một giai đoạn của công cuộc điều tra nghiên cứu biển, phát triển khoa học công nghệ biên nước ta trong thế kỷ XX vừa qua và sẽ được tiếp tục bổ sung, hiệu chỉnh, mở rộng trong giai đoạn tới.
BAN CHỈ ĐẠO
Chương trình biển KHCN-06